Strona:PL JI Kraszewski Listy z zakątka włoskiego from Biesiada Literacka Y 1886 No 39 page 198 part 4.png

niałe, szczególniéj włoskie orzechy przepyszne, które i Calame chętnie studyował dla ich piękności; wzgórza zarosłe, zielone łąki, brzegi Aaru skaliste, obwieszone bluszczami, składają się na motywa ładnych obrazków.
 Wyczerpano wprawdzie szwajcarskie widoki pospolite, z łańcuchem Alp śnieżnych w oddali, z jeziorami i jodłami na pierwszym planie, ale artysta znajdzie tu jeszcze wiele nietkniętych zakątków.
 Zamki wszystkie prawie są własnością kantonów, które je puszczają dzierżawą, niekiedy osób prywatnych.
 W okolicy téj p. Michalski, mający plantacye tytuniu na Sumatrze, który kilkanaście lat spędził w Indyach, posiada bardzo ładny zameczek, wyrestaurowany przez anglika, w którym zwykle zamieszkuje. Otacza go kilka morgów łąk i rodzaj parku z pięknemi drzewami. P. Michalski nigdzie by pewnie przyjemniejszego i tańszego nie mógł znaleźć mieszkania jak w Hilfikonie. Za całą tę posiadłość, ze sprzętami nawet i urządzeniem, zapłacił tylko 70,000 franków, co wedle tutejszéj stopy procentowéj, przedstawia dochód około trzech tysięcy. Ma za to rezydencyą wspaniałą, zabudowania rozległe i pobyt przyjemny. Klimat zimową porą zbyt ostry nie jest, mrozy nie trwają długo.
 Szwajcarowie, korzystając z osiedlenia się p. Michalskiego, wybrali go nadzorcą szkółek ludowych, nad któremi czuwać jest obowiązany. Nie potrzebujemy mówić nawet, że tu wszyscy bez wyjątku muszą umieć czytać i pisać. Języki francuzki, niemiecki, włoski żyją obok siebie w najpiękniejszéj zgodzie braterskiéj i pokoju; nikomu przez myśl nie przejdzie na korzyść jednego rugować drugi i prześladować. W wielu pogranicznych miejscowościach ludność mówi dwoma językami. Szwajcarski język niemiecki (deutsch) jest dyalektem zupełnie od innych odmiennym, i właśnie gdy to piszemy, wychodzi starannie, nowo opracowany słownik jego, nie pierwszy już.
 Zbyt wielkiego ruchu umysłowego niema w kraju, który w krwawym czoła pocie na chleb powszedni pracować musi; jednakże Genewa, Zurich, Bern i t. p. skupiają wiele młodzieży, i żywo się naukami zajmują. Szkoda wielka, że mimowolnie zafarbowuje się tu nawet nauka społecznemi teoryami i polity-