Jan ze Stopnicy wydał planisferę w Krakowie. Wogóle w okresie, poprzedzającym ukazanie się dzieła Kopernika, wydawnictwo kart i pianisfer było bardzo ożywione.
Kopernik znał bez wątpienia te karty i umiał wyciągnąć z nich korzyść naukową. W czasie odkrycia Ameryki, jako młodzieniec 19-letni, przebywał na studyach w Krakowie, w okresie najwyższego rozkwitu wszechnicy Jagiellońskiej, w którym profesorowie prześcigali się się wzajemnie w udzielaniu skarbów wiedzy licznej rzeszy zgromadzonych wówczas w Krakowie scholarów.
Wrażenie, jakie wieść o odkryciach geograficznych sprawiła na umyśle Kopernika, odbija się w wielce ciekawym ustępie rozdziału 1-go księgi I-ej, dzieła o obrotach, zatytułowanym: „Quomodo terra cum aqua unum globum perficiat“ („W jaki sposób ląd i woda jedną kulę tworzą?“). Na ustęp ten zwrócił już był poprzednio uwagę Günther w pracy: Studien zu Geschichte der mathematischen und physikalischen Geographie (str. 164, Halla, 1878). Opowiedziawszy, że ocean, oblewający ziemię, wypełniając jej wklęsłości, tworzy na różnych miejscach morza, i powstawszy przeciwko błędnym poglądom niektórych perypatetyków o stosunku masy wód do masy lądów, tak ciągnie Kopernik dalej:
„I będzie to bardziej jasnem, gdy dodamy do tego wyspy odkryte w naszych czasach pod władcami Hiszpanii i Portugalii, a zwłaszcza tę z nich, która od swego odkrywcy, kapitana floty, nazywa się Ameryką [1], a którą, z powodu nieznanej dotąd jej wielkości, uważają za świat nowy, prócz innych wielu przedtem nieznanych, tak, że nie dziwimy się już teraz istnieniu antypodów i antychtonów. Rachunek geometryczny zmusza nas do uważania, że Ameryka, co do swego położenia, jest wprosi przeciwległą Indyom Gangesowym. Podług tego wszystkiego, uważam za ustalone, że lądy i woda wspierają się na jednym środku ciężkości; że nie inny jest środek ciężkości samego lądu; że rozerwane części lądu, lubo ten ostatni jest cięższy, są wypełnione wodą, i że wody w porównaniu z lądem jest mniej, lubo na powierzchni może wydawać się
- ↑ Widoczna, że osobistość prawdziwego odkrywcy Nowego Lądu nie była w tym czasie pewną.
