Chociaż postęp umysłowo-obyczajowy czyli intelektualnie-etyczny wygląda nader mizernie w porównaniu z postępem techniki i sztuki, to jednak przyznać musimy, że postęp ten ma miejsce. A rozróżniamy w nim dwie strony, rozwijające się w ścisłej od siebie zależności:
1) stronę intelektualną, czysto umysłową;
2) stronę moralną, etyczną.
Postęp intelektualny polega przedewszystkim na stopniowym przechodzeniu od pomięszania pojęć do ich rozróżniania. Postęp zaś moralny, doskonalenie się etyki jest równoznaczne z potężnieniem altruizmu i uczuć społecznych, a to potężnienie altruizmu idzie ręka w rękę z coraz większą indywidualizacją duchową osobników.
W związku ze wzrostem zdolności myślenia logicznego, w związku ze wzrostem zdolności porównywania i wnioskowania potężnieje także poczucie sprawiedliwości i spółczucia dla sobie podobnych. Ból obcy, obce cierpienie przenosi się na swoją własną oso-
Strona:PL Courtenay-Krzewiciele zdziczenia 021.jpeg
Ta strona została uwierzytelniona.
III.
