Tam widzieć da się Jerozolimskiego
Kulasa dobroć przez I oznaczona,
A M oznaczy przeciwne jej wady.[1] —
Tam widzieć da się chciwość i nikczemność
Tego co wyspie ognistej panuje,
Kędy Anchizes wiek zakończył długi;
I by dać poznać jak mało on waży,
W skróconych głoskach pismo o nim powie,
Znacząc treść długą na małej przestrzeni.[2] —
I wszystkim czyny okażą się brudne
Stryja i brata, którzy ród swój świetny
I dwie korony splugawili razem.[3] —
Tam król Norwegij i król Portugalji
Poznać się dadzą i ów pan Raguzy,
Co źle wenecki stempel zastosował.[4] —
O szczęsne Węgry, jeżeli się dłużej
Dręczyć nie dadzą! O szczęsna Nawarra,
Gdy sąsiedniemi uzbroi się góry![5]
I niech mi wierzą, że już na zadatek
Takiego losu płacze Nikosia,
I Famagosta wyrzeka na zwierzę,
Które od innych nie odbiega wcale.[6]“
- ↑ W owej księdze czynów królewskich, dobre przymioty króla Jerozolimskiego, Karola II., zwanego Chromym, oznaczone będą literą I, czyli jednością; zaś wady jego literą M, t. j. tysiącem.
- ↑ Mowa tu o Fryderyku, synu Piotra Arragońskiego, który był dożywotnym panem Sycylji, na mocy umowy z r. 1299. — Anchizes — ojciec Eneasza. — Dla oddania nikczemności tego Fryderyka, dzieje jego zapisane będą skróconemi wyrazy. — Wiedzieć należy, że ten Fryderyk czas jakiś był Gibellinem i posiadał przyjaźń Poety; ale kiedy po śmierci cesarza Henryka VII., widząc że źle się dzieje z tem stronnictwem, odstąpił go zupełnie, Dante zaczął go od tej chwili uważać za człowieka najnikczemniejszego.
- ↑ Stryj wspomnianego Fryderyka, Jakób, był królem Majorki i Minorki; a brat, także Jakób, królem Aragonji.
- ↑ Mowa tu o królu Portugalji Dyonizym, przezwanym Agricola. O jakim z królów Norwegji napomyka Poeta — niewiadomo. — Urosz, pan Raguzy, bił monetę pod stęplem weneckim, ale niższej wartości niż dukaty weneckie.
- ↑ Napomyka tu Poeta na klęski spływające na Węgry z powodu, że chociaż korona należała z prawa do Karola Huberta, syna Karola Martella, panował tam w r. 1300 Andrzej III. — Co się tycze Nawarry, należała ona do Joanny, córki Henryka Nawarryjskiego i żony Filipa Pięknego; po jej śmierci w r. 1304 przeszła Nawarra w ręce naj-młodszego jej syna Ludwika, który później, w r. 1307, pisał się królem Francji i Nawarry. Zdaniem Poety Nawarra byłaby szczęśliwą, gdyby uzbroiwszy się górami Pirenejskiemi, które ją otaczają, nie uległa była rządom francuzkim.
- ↑ Nicosia i Famagosta — znaczniejsze miasta na wyspie Cypru, gdzie po tyrańsku rządził w r. 1300 Henryk II., niczem nieróżniący się od innych zezwierzęconych królów.
