Strona:PL Alighieri Boska komedja 586.jpeg

— jeden dla wszystkich rzeczy i pierwiastek formy, inaczej zwany formą substancyjną, z którego wynikają rozmaite rodzaje, rzędy i gatunki rzeczy.
 10. To jest: alboby w ciele księżyca były miejscami na wylot przeświecające dziury; albo materja rzadka i zsiadła tak by w niem naprzemian rozłożone były, jak w ciele zwierzęcem tłuszcz przeplata chudość, a w księdzie karta za kartą idzie.
 11. To jest zwierciadło.
 12. Jest to zdanie Arystotelesa, że doświadczenie jest źródłem wiedzy ludzkiej (experientia magistra rerum).
 13. Doświadczenia to świadczy, że naszemu Poecie znane były zasady optyki.
 14. Niebo boskiego pokoju — to empireum, które ogarnia wszystkie inne nieba i bezpośrednio niebo zwane primum mobile.
 15. W łonie primum mobile zawarte jest niebo, czyli sfera gwiazd stałych, które z kolei ogarnia inne, mniejszej objętości sfery niebieskie i nakoniec ziemię.
 16. Temi dźwigniami zdaniem Poety, są duchy wyższego rzędu czyli aniołowie. („Li movitori (de’ cieli) sono sostanze seperate da materia, cioè Intelligenza, le quali la volgare gente ohiamano angeli.“ Conv. II. 7.)
 17. Niebo gwiazd stałych moc swą bierze z myśli Boga i z kolei, stawszy się jakoby pieczęcią noszącą znaki tej myśli, odciska je na niższych sferach. („Sapere si vuole, che li raggi di ciascuno cielo sono la via per la quale discende la loro virtù in queste cose di quaggiù. Conv. II. 7.)