Namową siostry twojej nauczony, —
Idzie on tylko widzieć męki wasze.“ —
Jak byk, gdy ciosem śmiertelnym rażony,
Wali się na bok, w który go raniono,
A wstać nie mogąc, skacze w różne strony; —
Tak, bólem wściekły, Minotaur się tarzał.
A Mistrz przezorny: „Śpiesz, woła do brzegu:
Dobrze jest schodzić, póki się on wścieka.“ —
Poszliśmy tedy w głąb' przez rumowisko
Zwalonych głazów, które się toczyły
Pod memi stopy, czując ciężar nowy.[1] —
Szedłem dumając, a Wódz do mnie rzecze:
„Zapewne myślisz teraz o zwalisku,
Którego strzeże ta zwierzęca wściekłość,
Com ją przed chwilą zgnębił memi słowy?
Chcę więc, byś wiedział, że gdy poraz pierwszy
Zstąpić musiałem do piekielnej głębi,
Jeszcze ta skała zwaloną nie była.[2]
Lecz pierwej nieco, jeśli dobrze pomnę,
Niźli Ten zstąpił, który zdobycz wielką
Wyrwał u Disa z najwyższego koła,
Ze wszech stron otchłań plugawa tak drgęła,
Że mi się zdało, jakoby żywioły
Poczuły miłość, co już kilka razy,
(Jak to jest wiarą u niektórych ludzi),
Świat cały w ciemny zamieniała Chaos.[3]
Wtenczas to owe odwieczne skaliska,
I tu, i owdzie runęły w zwaliska. —
- ↑ Dla tego, że Dante był osobą żywą. (Obacz także Pieśń VIII).
- ↑ Wirgiliusz wspomina tu znowu o swojem zstąpieniu do piekieł, w skutek zaklęcia czarownicy Erikto (Obacz Pieśń IX).
- ↑ Wirgiljusz napomyka na Zstąpienie Chrystusa do Otchłani (najwyższego piekieł koła) i wyzwolenia praojców. Wiadomo jest, że w chwili zgonu Chrystusa, drzała ziemia i pękały skały. Wirgiljusz, jako poganin, nie wiedział jeszcze że to trzęsienie ziemi było skutkiem śmierci Chrystusa; sądził więc, że sprawdza się zdanie filozofa Empedoklesa, który naucza, że świat utworzył się w skutek rozbratu, czyli zwaśnienia żywiołów, które, znajdując się w chaotycznym stanie, były niby w miłości i zgodzie. Tenże Empedokles i zwolennicy jego mniemali, że kiedy żywioły wrócą do zgody, czyli miłości, natenczas świat nasz rozprzęże się i znowu nastanie Chaos. Niebrakło i takich, którzy wierzyli, że takie zmiany już się kilka razy powtarzały.
