Strona:PL Alighieri Boska komedja 089.jpeg

 10. Mowa tu o tych potępionych, których Dante widział już w powyższych kołach Piekła, a mianowicie: o złośnikach, siedzących w bagnie; o tych co hołdowali zmysłowej miłości, a których wiatr piekielny smaga; o żarłokach, siedzących w wiecznej słocie; o rozrzutnych i skąpcach, którzy się wciąż tłuką i wzajemnie wyrzucają sobie winy swoje. (Ob. Pieśni: V., VI., VII. i VIII.).
 11. Etyki Arystotelesa.
 12. Filozofja Platona.
 13. Fizyka Arystotelesa.
 14. Początek Genesis, na który napomyka Wirgiliusz, ten wszystko wiedzący poganin — są to zapewne następujące słowa Ksiąg Rodzaju: Posuit Deus hominem in Paradiso ut operaretur; i jeszcze: Vesceris pane tuo in sudore vultus tui.
 15. To jest: wziąwszy życie od natury, rozwijać je dalej Sztuką, czyli Przemysłem własnym.
 16. Dante daje do zrozumienia, że lichwiarze, pokładając ufność swoją w pieniądzach i chcąc je zrobić płodnemi (produkcyjnemi), kiedy z natury swojej nie są takiemi, okazują tem samem wzgardę dla Sztuki, czyli Przemysłu ludzkiego, który (jak już wiadomo), jest wnukiem samego Boga; obrażają więc tem Boga. Na tej zasadzie potępia lichwę Arystoteles.
 17. Ryby — znak niebieski, z gruppy gwiazd złożony. Wóz — także znak niebieski, inaczej zwany Wielką Niedźwiedzicą. Kiedy Ryby wschodzą na widnokrąg, a Wóz skłania się ku zachodowi, jest to znakiem zbliżającego się poranku. Caurus -— wiatr północno-zachodni. Dante tem imieniem oznacza tu stronę północno-zachodnią.