Strona:PL Aleksander Brückner-Słownik etymologiczny języka polskiego 701.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

Z Wrocławiem, ani z nazwą książęcia czeskiego Brzetysława (pozostawiam mylną tego imienia postać, jako utartą, chociaż należałoby ją poprawić wedle rus. Brjaczisław) nie ma Preszburg nic spólnego, a i druga, węgierska jego nazwa, Pożuń, nie nasz Poznań!


R


runo (str. 468), właściwie ‘wełna rwana garścią z owcy’, bo strzyc owce nauczono się bardzo późno, chociaż właśnie owce, nie bydło rogate, główne bogactwo Arjów-pasterzy stanowiły.


S


Sas (str. 482). Jak multan (p.) Wołoszyna i ‘miecz’ jego oznacza, tak i sas bywał i ‘nożem’: »puścić go w zapasy, albo za łeb, albo dawszy sasy« (‘noże’), Paprocki 1576 r. (Od za łeb rzeczownik załebki; dodaj pod łeb na str. 309).

schaby (str. 483). Znam je z ruskiego; w Domostroju (około 1560 r.) przy wyliczaniu potraw postnych co raz mowa o schaba, schaby biełużyje, więc słowo nie »obce«, lecz słowiańskie; por. chabina, ‘pręt’ (?).

Skawa (str. 493), dopływ Wisły; Skawina. Od pnia ska-, ‘ruszać’, p. pod nie-chać; ska- i cha- są oboczne, a obok skaw- jest i chaw-, albo szaw- w szawiać (p.), ‘ruszać, chwiać’, a to powtarza się w rus. i w czes. szeweliti (to samo).

smilstwo (str. 503). Czasownik smilić z kim, ‘cudzołożyć’, nieraz w Historjach Rzymskich z 1540 r.; przemieniony w późniejszych przedrukach nieraz w zmyślić (!).

szarańcza (str. 540); mylnie odmazurzone, jak np. szabla zamiast sabla, i i.; poprawne sarańcza u księcia Sierotki 1584 r. Do nas z Rusi, na Ruś ze Wschodu, ale nie odnaleziono dotąd właściwego odpowiednika; wywodzą od turskiego sarä, ‘żółty, ‘blady’; istotnie zowie się ‘szarańcza’ w jednem z turskich narzeczy sary-mangys.

szczkać, szczknąć, szczkawka, czkać, czkawka, czykawka, i wiele innych odmianek narzeczowych (nawet c(z)ykutka itp.), dźwiękonaśladowcze prasłowo; czes. sztiukati, sztkáti itd., słowac. sztikútkanie, serb. sztuk(t)ati se.


T


tryny, ‘opiłki’ (str. 579), i trzyny, ‘mierzwa’, należą do pnia try- i trzy- (wkońcu od trę, p. trzeć), por. grec. tryō, ‘trawię’, trōō, ‘ranię’, lit. trinti, ‘trzeć’, prus. trinie, ‘grozi’; tu należy prasłowiańska tryzna albo trizna,