lernejska«!); niem. Otter (Fischotter): nazwy dla ‘wydry’ lub zwierząt wodnych, węży, urobione od woda (p.) przyrostkiem -ra.
wydrążyć, wydrążenie, nieznane dawniej, bo tylko wydrożyć istniało: wydrożały, Leopolita; jeszcze J. A. Rzewuski (1730 r.) zna tylko wydrożyć; wydrażam, r. 1564; »pamiątkę (‘napis’) wydróżcie (Urszuli)«, u Kochanowskiego; wydrużać; p. droga, por. drążyć.
wyga, p. wyżeł.
wygłów, ptak ‘krętogłów’; postać słowa zmienna, jest i wigłów (od wicia głową?; wy- przypominałoby słowiańskie wyja, ‘szyja’,?), ale i wągłów, wągłowia, 1472 i 1584 r.; ta postać najczęstsza; wą- niby przedrostek, jak w wąwiry (p. wir) itp.
wygoda, częste i jako nazwa karczem, p. godzić.
wyk, wyknąć; nawyk, nawyknąć, nawykać; zwyczaj (przyrostek -ěj), przyzwyczajać, obyczaj (z obw-); zwykły, itd. Prasłowo; cerk. wyknąti, obyknąti, obyczaj, neobyczĭn, i tak u wszystkich Słowian; z wokalizacją u: *uk (p.), nieuk, uczyć. Lit. z innym przydechem, junkti, ‘nawykać’, jaukinti, ‘przyuczać’, jaukas, ‘przynęta’; prus. jaukint, ‘ćwiczyć’; ind. uczjati, ‘nawyka’, okas-, ‘siedziba (zwykła)’; goc. bi-ūhts, ‘nawykły’
wyka; pożyczka europejska, łac. vicia, niem. Wicke, rozszerzona drogą uprawy; wyczka; a jest i wyka (lub wyczka) ptasza, albo świerzepia, ‘dzika’; »(żyto stokłosi,) groch wyczy« Potockiego; u innych Słowian wika; u Czechów i wikew, wikwice, ze zwykłą wymianą słowiańską: y, ew, zamiast niemieckiego a w dawnem wicka.
wykot; »na cukry, marcypany i insze wykoty« (‘wymysły, wyderki’), Potocki; wykot zresztą mówi się o ‘rodzeniu jagniąt’: »wykot wiosenny«, jak czes. wykot; ale jest i wykotca, ‘namawiający do wykotu, wyporania się’, bo wykocić się: ‘wybuchnąć’ (Potocki). P. kot (kotny).
wykrot, ‘wykręt’, ‘drzewo obalone’, od pnia kret-: krot-, tegoż co i w kręcić, p. (por. stopa: stąpać).
wykusz, w 15. i 16. wieku, ‘ganek, strażnica’, ‘przedsionek’, właściwie ‘strzelnica’; w biblji: »na strzesze (‘dachu’) wieżnej wykusze«; czes. wikusz (obok wikýrz), z niem. średniowiecznego wik-hus, ‘dom walki’; u nas wy- mylne, jak we zwyciężyć (p.); Czesi odmienili słowo i wedle alkierz: wikérz.
wykwintny, pierwotnie o spiewie, jeszcze u Zimorowica: »padwany (‘pieśni’) wykwintować ładnie«; od kwinty muzycznej (p.); panny to słowo utworzyły i przeniosły na ‘przesadę w stroju i mowie’ (por. gorgi, gorgolić z takiem samem przejściem znaczenia); wykwinty, wykwintność, o ‘grymasach’, dziś o tem, ‘co wyszukane, eleganckie, pańskie’.
wylub, ‘kanianka’, ‘zielsko’: »len zwylubi, groch się zwyczy«, Potocki; może raczej wyłubić: »lny wyłubieją«, Potocki; p. łub.
wymię, wymiączko; prasłowo; tak samo u wszystkich Słowian; brak w lit.; ind. ūdhar-, drugi przypadek ūdhnas, grec. ūthar, łac. ūber, niem. Euter; wymię z *wyd-men, bo d przed m wypada (por. dam z *dadm, wiem od wied-, rumiany od rud-); w- stała przedsuwka słowiańska, por. wydra itd.
wynętrzyć albo »wypytwać ryby,« r. 1500, ‘wyjmywać wnętrzności’; od *nętra, p. wnętrze; z nę-
