pokrywać’) pochodzi druga prasłowiańska nazwa ‘powieki’ i ‘brwi’: cerk. wě-żda, słowień. wějice, ‘brwi’, bułg. wěżda, ‘brwi’ i ‘rzęsy’, serb. wjedja, ‘brwi’ (ruskie wieżda, z cerkiewnego, jak żd dowodzi).
wielbić, wielbiciel, uwielbiać, wielebny, p. wielki (wiele).
wielbłąd, z powtórzonem i w drugiej zgłosce l (por. podobne powtarzanie nosówki: Inflanty z Iflanty, itp.), z pierwotnego, cerk. wielbąd, co się do 13. wieku utrzymał; ogólnosłowiańska pożyczka z goc. ulbandus (niem. olbente), z greckiej nazwy ‘słonia’: elephantos. Podwójne l wadziło, więc je rozpodobniano: u nas wielbrąd w 16. wieku częsty, np. u Seklucjana i i. (już i przedtem wielbrąd, w biblji zawsze wielbłąd), na Rusi wierblud. Jedno zwierzę juczne z drugiem pomieszano, bo nazwy zwierząt obcych stale się wiklą: ‘camelus’ tłumaczą r. 1500 »wielbrąd albo horz«, nie mając pojęcia o zwierzęciu; prus., z polskiego, weloblundis, ‘muł’. Wcześnie i postać: wielbląd, z l, nie z ł; z pisowni średniowiecznej nie dojdziesz, czy ł, czy l, ale biblja nigdy ly nie pisze, więc wielbłądem jej przykłady słusznie przepiszemy; u Czechów, Łużyczan, z ł: welbloud, wjelblud, ale na całej Rusi wielbljud, pod wpływem pierwszego miękkiego l. Przymiotniki: wielbrądowy, wielbłądzi i wielblądzi.
wiele, p. wielki.
wielki, do 16. w. wieliki, ocalałe w nazwie Wieliczka (niem. Grosssalze, w przeciwieństwie do Bochni, niem. Kleinsalze); obok niego, już od 14. wieku, wielgi, »Wielga Polska«, i dziś u ludu powszechne, wielgachny; w psałterzu raz: »wieligee rzeczy«, ale w puławskim: wielikie; jeszcze w biblji przeważają formy z i (wielikość); wielce, wielice w psałterzu; czasownik wieliczyć i wieliczać, wielikoczynić, tłumaczy łacinę, uwieliczyć, ‘wielbić’; Wielika noc, stąd Wielkanoc; w przymiotniku, jak zawsze: wiel(i)konocny (dziś wielkanocny); co na Rusi wielikdień, u nas wielkanoc, jak u Czechów welikonoc. Otóż to wielki, wieliki, zwykły przymiotnik na -k (z niezwykłem i przed k) od wiele, nijakiego od wieli, ‘wielki’, co częste we złożeniach: Wielopole, wielomowny, wielogroch, wieloryb (już w biblji); wielemożny (ludowe dziś jeszcze), wielmożny, w psałterzu i biblji jest i wielmnożstwo i wielmożstwo. Do tego rzeczownik na -ba; *wielba, wielebny, wielbić, uwielbiać. Tu i dawny przysłówek wielmi, ‘bardzo, pospolity w 14. i 15. wieku, ginący w 16. W biblji nawet stopień najwyższy tak tłumaczą: »w wielmi twardem przebytce« ‘w najsilniejszem mieszkaniu’, »myślą wielmi gotową«, ‘najgotowszą’; tamże: wielim, ‘daleko’, »wielim (‘o wiele’) więcej niż to«, »z wielim pieniędzy«. Pomijam złożenia jak wielekroć, wielenaście. Dawna odmiana brzmiała: »w wielu wód«, »z wód wiela«, »ot wiela narodów«. Prasłowo; u wszystkich Słowian tak samo; cerk. welij i welik, welmoża, welmi, ‘bardzo’, weljacza, ‘luty’. Znaczy wiele to samo co moc, siła (u nas, na Rusi: »siła za to?«, ‘wiele za to?’) i pochodzi od wyrazów co ‘moc, siłę’, znaczą: cerk. welěti, ‘rozkazywać, chcieć’ (u nas w Dziesięciorgu z 14. wieku: »to tobie wielę«, t.j. ‘rozkazuję’), rus. wieleť, słowień. welěti, bułg. welja, powelwam (rus. powieliwaju), serb. welim i welu, ‘mówię’, czes.
