polega na wokalizacji o: wond-, do pnia wend-, p. więdnąć i swąd; powtarza się wszędzie u Słowian: słowień. »proso woditi«, ‘wędzić’, »meso powojeno«, ‘mięso wędzone’; czes. uditi, uzenina, ‘wędzonka’ (w czes. w- odpadło); w rus. brak (małorus. wudyty, wudżenyna, może pożyczki od nas).
węgar, ‘podwój’, z niem. Anker (?).
węgiel, zwęglać, węglowy i węglany, węglarz; w dawnym języku wągl, a mylnie i wągiel, zbiorowe wągle. Prasłowo; u wszystkich Słowian tak samo; cerk. ągl’, rus. ugoľ, serb. ugaľ, czes. uhel; lit. prus. anglis, ‘węgiel’, ind. angāra-.
węgieł, węgłowy, węgielny; węgielnica, o ‘miarze, wedle której węgły stawiają’, i węgielniki, o ‘kopcach narożnych’ (‘narożnikach’); »jedne drzewa na węgle, a drugie na węgły«. Prasłowo; wszędzie tak samo; cerk. ągŭł i ągł, rus. ugoł(ok), ‘kąt’, czes. úhel, serb. ugao; łac. angulus, ‘kąt’, ungulus, ‘pierścionek’; węgieł ma być pożyczką z łac. (?).
węgorz; r. 1500: »ninog albo węgorzyca, murenula« (wszelakie ich rodzaje); prasłowo; u wszystkich Słowian tak samo: serb. rus. ugor, czes. úhorz, itd.; lit. i prus. anguris, ungurys; grec. enchelys (narzeczowe imberis), łac. anguilla, dalsze urobienie od anguis, p. wąż, ponieważ węgorze nie za ryby, lecz za węże powszechnie niegdyś uważano.
węgry, węgrowaty, węgrzysty; o ‘krostach na twarzy’ i o ‘trychinach u wieprza’; prasłowo; używane i o owadach, ‘ślepniach’ i i.; ruskie ugor’, małorus. wuhor, czes. uher, serb. ugrk, słowień. (w)ōgrc; lit. anksztara, inkstiras, o ‘krostach na twarzy’; Szyrwid nawet ‘Węgrów’ unkszterai nazywa, boć mu się w polskiem obie nazwy (ludu i ‘trądu’) spadały, a tak samo w niem. Finne i ‘lud fiński’ i ‘trąd twarzy’ oznacza. Czy to przypadek tylko?
Węgrzy, Węgry; węgierski; liczba pojedyncza Węgrzyn, dziś Węgier; w 16. wieku nieraz z czeska Uhry i Wuhry, uherski (ruskie nazwy miejscowe: Uherce, Uhrowiecki). Tak nazywają wszyscy Słowianie, a za nimi cała Europa (niem. Ungarn; franc. Hongrie, h- późniejszy przydech), szczep uralski, co się klinem wbił w Słowiańszczyznę. Sami Węgrzy nigdy podobnej nazwy ani znali, ani używali (chyba w łacińskich tekstach, najpierw Ungri, później z niemiecka Ungari, a z francuska Hungari), zowiąc się Magyar (Mogyer w dawnym języku), z czego nasze madjar, madjarski, magierka (‘czapka węgierska’), z odwiecznej nazwy osobowo-plemiennej. Słowianie przenieśli na Madjarów nazwę od Onogur, Ongur (w- jest naszym przydechem, cerk. ągri), t. j. ‘dziesięć (on) pokoleń (strzał, gur)’, jak zwano w 5. i 6. wieku szczepy huńskie, mieszkające nad Meotydą i od Uralu do Kaukazu, a później i Chazarów, tamże osiadłych, i Madjarów wędrujących z nad Kubanu do Panonji. U innych Słowian: rus. Wiengierec, Wiengrija, z polskiego; cerk. ągrin i wągrin, bułg. ugrin (nie *wŭgrin, jakby wypadało), serb. ugar, ugrin, i t. d.
węzeł, węzełek (zamiast węzłek, węzełka), węzłowaty; prasłowiańskie; cerk. (w)ązł, bułg. wŭzel, serb. uzao, czes. uzel, małorus. (w)uzoł; p. wązki, wąza; węzeł, z przyrostkiem -ł (jak węgieł), od cerk. (w)ąz, ‘wstęga’. Tu należy i wężysko, ‘sznur
