wagen; ale inne złożenia nasze zupełnie samoistne: uwaga, uważać, uważny (por. niem. erwägen); powaga, poważać, poważny; zniewaga, znieważyć; przewaga, przeważny, wraca do pierwotnego znaczenia, jak podważyć, wyważyć (np. drzwi), naważyć na coś; rozwaga, rozważać, znowu niem. erwägen przypomina. Dalej: ważki, a wedle łac.: ważka, ‘libellula’, o owadzie (‘pannie’). Nakoniec złożenia, np. równowaga (= niem. Gleichgewicht), niezrównoważony, gdzie waga zupełnie niem. Gewicht odpowiada, jak ważki niem. gewichtig. Już w psałterzu: »w wagach« (puław. mylnie: »w wargach«). Wprost z czeskiego: wahać się, wahadło, wahotliwy (‘odmienny’, w 17. wieku), obok którego u ludu i wagować się, ‘wahać’. Od tego wagować zupełnie odmienne wagować z łac. vagari, ‘włóczyć się’, skąd wagus i wagar, ‘włóczęga’, dalej wagabunda (łac. vagabundus, ‘włóczący się, powsinoga’), a z tego lwowskie makabunda.
wahać się, p. waga.
wajda, ‘comes provincialis’, ‘Landgraf’, w 16. wieku (w Krakowie); dziś u ludu ‘naczelnik cyganów’; z węg. wajda, a to z wojewoda (Węgrzy stale skracają tak nasze słowa: gazda z gospoda, tarz z towarisz, uca z ulica).
wajdelota, zmyślone słowo, Litwie zupełnie obce; z niem. waideln, Waidler, o ‘guślarzach-wróżbitach pruskich’ w 16. i 17. wieku, a to z prus. waidlemai, ‘wróżymy, guślimy’, od tegoż pnia waid- = wid-, od którego serb. widati, ‘leczyć’, widar, ‘chirurg’. Nie byłoż nigdy żadnych »litewskich bardów, wajdelotów«; tak i krywe - krywejto i znicz zmyślone zupełnie a mylnie, Litwie całkiem obce.
wajnsztan, wajsztan, w 16. wieku, ‘kamień winny’, z niem. Weinstein, ‘cremor tartari’ (‘fex vini’); jest i wajnsztyn, wajstyn.
wakować, o urzędzie ‘niezajętym’, wakans, wakancja, wakacje, ‘ferje’, wakacyjny, już od 16. wieku ogólne; z łac. vacari, ‘być próżnym’, vacans, vacatio, co pokrewne z va-nus, ‘próżny’ (‘nadęty’); ang. want, ‘brak’.
walet w kartach, z franc. nazwy ‘chłopca’, valet (od vaslet, łac. vasallus). Podobnie z francuskiego i waliza.
waleta, ‘rozłąka, pożegnanie’; walor, ‘znaczenie’, waluta; inwalida; wszystko z łac. vale, valor, validus (invalidus), od valēre, ‘mieć siłę, znaczyć’; vale, ‘bądź zdrów’, mawiano przy rozłączaniu się, stąd waleta ‘pożegnanie’.
wał morski, ‘fala’; walić; rozwalić, rozwaliny; powalić, wywalić, zawalić; walnąć; Waligóra; nawała; przewał (w psałterzu: »wełny albo przewały«, ‘deszcze nawalne, nawalnica’; w biblji przewał, »deszcz« u Leopolity); walka, walczyć, waleczny, waleczność (tak samo czeskie); wałek, wałkować; wałkoń, ‘powsinoga’, wałkonić się, ‘wałęsać się’: »malusienieczki ptaszek leda gdzie wałkunia się«, r. 1584; wałowity, ‘ciężki’; obok wałęsać się są i odmianki: wałęgać się; wałkowaty; walatka i walka od walania (‘kulania, taczania’) jaj wielkonocnych: »walne jaje«; walać się, powalany i zawalany; walny, pierwotnie znaczy tyle co ‘silny’: »walny deszcz«; »walny sejm«; powała, ‘pułap’; powałka, ‘bułka’, częste w 16. wieku; wały, ‘baty’ (chyba do wa-
