nie: twora, ‘płot’. Od twar’: twaróg (p.), ponieważ przy serze wyłącznie o tworzeniu, twarzaniu, mówią, jeszcze w 17. wieku.
twój, p. ty.
twór, tworzyć, i liczne złożenia: wytwór, przetwór; ale potwór, potworny z owem znaczeniem, jakie przy pa-, p. (w dawnej Rusi ‘szkodzić’); tworzywo nowe, zato dawne »tworzydło na syry« i »maślna pokrywka albo tworzydło«, r. 1500; twórzec, twórca, dziś stwórca; tworzyciel, dziś stworzyciel; stwarzać, wytwarzać; potwarzać, p. twarz; twórczy; tworzytko z tworzydłko, a tworzydło »forma drewniana do tworzenia serów okrągłych, sery tworzone (obok workowych do wyciskania)«; »sery tworzyła«, w 15. wieku; utwór; zatwór, ‘zamknięcie’; przytwór, ‘dobudowa’. Prasłowo; cerk. twor, ‘stworzenie’, tworiti, tworĭc, ‘stwórca’, potwor, ‘oszczerstwo’, rastworiti, ‘roztworzyć’, stwor, ‘czyn’, zatwor, ‘zamknięcie’, i tak samo u wszystkich Słowian. Jak to bywa (por. ręka i i.), zachowali Słowianie tylko rzeczownik z o, ale Litwa posiada i pierwotny czasownik z e: twērti, ‘chwytać’, ‘grodzić płotem’, ‘tworzyć’ (np. ser), ‘wytrzymać’; turti, ‘mieć’, właściwie ‘dzierżeć’; uż-twaras, ‘zatwór, zawora’; prietwaras, ‘zatwardzenie’. P. twardy.
Tworzyjan, tworzyjański, odpowiada łac. Florjanowi (brama florjańska w Krakowie dawniej tworzyjańska); nie jest to tłumaczenie jakie, czy słoworód ludowy, tylko podprowadzano mechanicznie Florjana pod słowiańskiego Tworzymira, Tworka (Florek = Tworek), przez całe średniowiecze.
ty, zaimek drugiej osoby, tylko w przypadku pierwszym liczby pojedynczej; ta sama postać we wszystkich językach aryjskich: lit. tu (krótkie), łac. tū (długie, jak u Słowian), niem. du, grec. sy (z ty, co jest po narzeczach), ind., urobione dalej, twam. Dalsze przypadki od pnia innego (jak i w osobie pierwszej): ciebie (z nierzadką wymianą ie—o), tobie, tobą; wreszcie bezprzyciskowe ci (jak mi) i cię (jak mię); tak samo, z nieznacznemi odmianami (trzeci i siódmy przypadek tebie, nie tobie), w innych językach słowiańskich i w litewskich; szczególniej dokładnie odpowiada pruskie: tebe, tebei, tien; w lit. tawes; por. łac. tibi, te, a podobnie i w dalszych aryjskich językach, ind. tubhjam. Pnia tew- Słowianie nie posiadają; jest on w lit. tawęs, taw(i), tewe (Słowianie przeprowadzili widocznie swoje b przez więcej przypadków) i w dzierżawczem tawas, ‘twój’ (grec. teos, łac. tuus z *tewos); natomiast zachowali Słowianie pień two- w dzierżawczem twój (por. ind. twa-, grec. sos z *twos), jak i w prus. twajs, co chyba nie pożyczka. Od twój: twojski (»po twojsku«), jak swojski, mojski, naski, waski. Od ty: tykać, ‘mówić komu: ty’ (jak tukać, ‘wołać: tu!’, lub nukać).
tybel, tyblik, tebel (u Reja), ‘kołek, klin’, z niem. Döbel.
tyć, utyć, roztyć się, otyły. Prasłowo; tak samo u wszystkich Słowian; z dalszą wokalizacją tow- i taw-, serb. towa, ‘tuk’, towan, ‘tuczny’, towiti, ‘tuczyć’, słowień. czes. otawitise, ‘przyjść do sił’, nasza otawa (tak samo czes. itd.), prasłowiańskie, ‘trawa co po pierwszem zsieczeniu otawiła się, podrosła’, czemu inni jednak przeczą (p. otawa). Od tyć: tuk (p.), tucha, tusza (p.),
