pularium, ‘to, co zawieszone na scapulae, na łopatki’; franc. scapulaire.
szkaradny, oszkaradzić, szkaradzieństwo; w 15. i 16. wieku zawsze tylko skarady (wydawcy mylnie piszą szkarady, w rękopisach i drukach zawsze ska-, nigdy schka- czy szka-); ale obok skarady było i szarzedny, i te oba słowa zlały się w jedno; w biblji np. skarada i skaradość obok szaradność (»plugastwo« u Leopolity), przeszarzedny, i t. d.; cerk. skaręd, ‘brudny’, rus. skaried, czes. szkareda, ‘brzydal’, i szerad, szered, dawniej szerzed, ‘brud, gnój’, szerzedný, ‘obrzydliwy’; zbiorowe na -d (ze wszelakiemi samogłoskami, ę, a, ē, przed d); por. grec. skōr, ‘łajno’; od skar-; oboczna postać cher- lub chēr-, a z niej szer-, szar-.
szkarłat, szkarłatny, szkarlatyna, z łac. scarlatum; europejskie; u nas dawniej i bez k: szarłat (p.); dawniej i nazwa tkaniny, nietylko koloru, jak moderz itp.
szkarpetka, z włos. scarpa, ‘trzewik’, scarpettiere, ‘szewc’, scarpettaccia, ‘chodak’.
szkatuła, szkatułka, z łac. scatula, włos. scatola; u wszystkich Słowian, szkatula (słowień. szkatla), ale na Ruś od nas; niem. Schachtel.
szkic, szkicowo, z włos. schizzo, ‘zarys’; po raz pierwszy u Łukasza Opaleńskiego 1650 r.
szkielet, w 17. wieku i szkieleton, »wiszą szkieletanem gnaty«, Potocki; z romańskich języków (franc. squelette), gdzie przez łacinę z greckiego skeleton.
szkieta, ‘szkapa’, »chude dwie szkiecie w kolasce«, »chude nader szkiety« (narzeczowe szkita, ‘stępor, noga niezgrabna’); czes. sketa, o ‘tchórzu’.
szkło, szklany, szklanka, szklić się, szklisty; szkiełko; szklarz; szklenica i szkleńca (w 16. i 17. wieku), dziś szklanica; szklnić się, zamiast szklić (pod wpływem lśnić), szkliwo; dawniej śćkło, śćklarz (1510 r.); drugi przyp. l. mn. śćkieł, zamiast *ściekł. Prasłowiańskie; cerk. dawne stĭklěnica, i stĭklĭnica, ‘szklanka’, rus. stiekło; na Południu i cklo, z stklo; czes. sklo ze stklo. Lit. stikłas, ‘szkło’ i ‘szklanka’, prus. stiklo, ‘szklanka’. Spólna pożyczka z niem.: goc. stikls, ‘kielich, puhar’ (‘spiczasty’, od stechen, ‘kłóć’), a nazwa wyrobu przeszła na samą materję.
szkoda, szkódka, szkodzić, szkodować; przeszkoda, przeszkadzać; szkodliwy; szkodnik; szkodny (szkodzien); szkodźca (szkojca); inne złożenia (odszkodować itd.) pomijam; ogólne u Słowian, ale na Ruś ta pożyczka przez Polskę się dostała; u nas już w psałterzach, gdzie tłumaczy i ‘niebezpieczeństwo’ i » pogorszenie«, ‘scandalum’; z niem. Schaden (dawne scado), prasłowa, por. grec. a-skēthēs, ‘nieuszkodzony’.
szkoła, szkolny, szkolnik; szkolić, wyszkolony; szkółka; szkolarz, szkolarski; szkołować. Ogólna u Słowian pożyczka; obok szkoła są postaci skula i szola lub szula. Z niem. Schule, dawne scuola, z łac. schola, a to z grec. scholē, ‘wolny czas’, ‘zajęcie, szkoła’, od tegoż pnia, od którego i schemat, szematyzm (od echō, eschon, ‘trzymam’).
szkort, ‘nierządnica’, z łac. scortum (od skóry przezwana).
szkot, nazwa ‘tkaniny’, wożonej przez Szkotów: »na starość szkotu za sobolą jupę«, »(frochtarz) woził wstążki, szkot, włóczki«, Potocki. Szkotów samych nazywano i Szotami: »do sukiennic Szoci«,
