»ustawiczny czas«, t.j. ‘ustanowiony’, ale ustawnie i ustawicznie ‘ciągle’, ustawiczen ‘stateczny’, ustawictwo, i w psałterzu, ‘stateczność’); ustawić i ustawować, ‘constituere’, ‘stanowić’; ustawienie, ‘testament’; po(d)stawa, ‘istność’ (‘substantia’). W biblji i w 16. wieku, całkiem z czeska, stawy zamiast stany, »staw małżeński«. Prasłowo, p. stać; łotew. stāws, ‘stromy’, staws, ‘stan, postać’; anglosas. stov, ‘miejsce’; lit. stowēti, ‘stać’, od pnia steu-. Jak stan niegdyś do ‘namiotu’, sadz do ryb, tak ograniczono u nas staw do ‘sztucznego zbioru, zastawienia wody’.
stąd, p. tędy.
stągiew, stągwia, ‘naczynie’, od 15. wieku; g z d: czes. stoudew, stoudwa, niem. Stande, dawne standa; bardzo dawna pożyczka wprost z niemieckiego.
stąpić, stąpać, z licznemi złożeniami: ustęp, występek, zastęp, następny, następstwo, ostęp (leśny), podstęp, podstępny, wystąpienie, zastąpienie, przestępstwo itd.; wstępień, ‘ten, co się w dom wżeni’; to samo co stopa (p.), z nosówką (jak tępić do tep-, top-); stępią, ‘powolnym krokiem końskim’ (stęp i stępa). Por. niem. stampfen obok Stapfe, z nosówką i bez niej.
stebnować, stebnówka, jest i stepnować, stepować; z niem. steppen (czes. tylko stepowati), o pewnym ‘ściegu’; por. niem. stippen, o ‘wtykaniu’.
stecka, p. ścieżka.
stegno, ‘wygon, ścieżka’, p. ścieżka; jest to nierzadka wymiana twardej półgłoski i miękkiej; cerk. rus. z taką samą odmiennością: stogna, ‘ulica’, obok stiezja, ‘droga’, t. j. twarda i miękka półgłoska (o i ie).
stek, stekowisko, zamiast ściek i stok; wyłącznie polskie; nowotwór od 16. wieku, niby od zetknąć (się), stykać.
step, europejskie, z rus. stiep, rodz. żeńskiego; u nas rodzaj męski; stepowy, stepowiec.
ster, r. 1500 styr; sterować, sternik, sterownictwo; z niem. Steuer (dawne stiur), od pnia steu- dla ‘stania, stałości’.
sterczeć, styrczeć, storczeć, p. stark.
sterta, styrta (np. siana); rus. skirda, małorus. styrta i skyrta; słowo u nas późne.
stęk, stękać, postękiwać, stęknąć; »mazowieckie«, urobione przyrostkiem -k (jak jęk, dźwięk) od prasłowa sten-, ston-, o ‘jęku’; cerk. stenati, stenią, czes. i stonati, rus. ston, stienať i stonať, małorus. i stohnaty; lit. stenēti, ‘stękać’ (prus. stinons, ‘męczony’, stinsenien, ‘mękę’); ind. stanati, ‘grzmi, ryczy’, stanita-, ‘grzmot’, grec. stenō i stejnō, ‘stękam’, łac. tonare i tonitus, ‘grzmot’ (i w innych językach bez s-), niem. stöhnen, nord. stynja, ‘stękać’. Oboczne: stuk (p.).
stępa, ‘przyrząd do tłuczenia’; prasłowiańska pożyczka z niemieckiego Stampfe, o ‘moździerzu’ i podobnych; stępica, u nas ‘samołówka’, »stępice albo słopce«, w 16. wieku częste; dalej i stępor, ‘tłuk’, i stępka, ‘moździerz’; stępkarz, r. 1564, ‘co w stępkach (jagły) otłuka’.
stępel, stęplowy, stęplować, pisane i przez em, a wymawiane i z szt-; z niem. Stempel, a to z włos. stampiglia (u nas stampilja) od stampa (franc. estampe), co pożyczka z niem. stampfen, ‘ugniatać’.
stiuk, ‘mieszanina wapna i gipsu’;
