i w czasowniku, skrieti, o ‘ruchu szybkim a kolistym’, z d: skrindu, skristi, ‘latać’, apskritas, ‘okrągły’, łotew. skritulis, ‘koło’; jest w lit. i łotew. około kilkudziesięciu urobień od tych skri-, skrid-, skrit-, dla ‘piasty’, ‘otoku (sita)’, itd. Niem. schreiten.
skrzynia, skrzynka, w średniowieczu obok siebie Krzynki i Skrzynki, Krzynno i Skrzynno; prasłowo, bynajmniej nie pożyczka z łac. scrīnium, niem. Schrein, ‘szafa’. U innych Słowian i z sz-: szkrinja (słowień.), i z y: rus. skrynja (por. nasze krynica z krzynica). Znaczenie pierwotne o ‘otoku, otworze’, już w cerk. przeniesione na ‘schowek’; lit. skrijos, ‘otok’. P. skrzydło.
skrzyp, np. drzwi; ‘chwoszcz’ (‘equisetum’), czego do wycierania mis używano, w 15. wieku; tak samo u Czechów; skrzypać, skrzypieć; skrzypek i skrzypiec, ‘grający na skrzypcach’; »na skrzypcu« ‘na torturze’; skrzypka i skrzypica (15. w.); skrzypce; skrzypotać. Prasłowiańskie, z znanemi różnicami: bez s-, krzyp; z sz-, szkrip; z y, skryp; dźwiękonaśladowcze, można jednak porównać łotew. skripāt, ‘skrobać, wrzynać’, lit. skriebti, ‘rysować’, grec. skarifaomai, ‘rysuję’, łac. scrībere (skąd wszelkie nasze: skrybent, skryptura, skrypturalik itd., a niem. schreiben i Schrift), co wszystko do powyższego skrei- należy. Obok skrzy- pojawia się nieraz skry-: skrypiec, o ‘torturze’, w 16. wieku.
skubać, skubnąć; dawne (16. i 17. wiek) skuść, skubę; skubanina; prasłowo, u wszystkich Słowian (i z szk-); lit. skubti, ‘spieszyć się’, skubrus, ‘zwinny’; goc. af - skiuban, niem. schieben; urobione to od sku-, ‘golić’, łotew. skuwu, lit. skutu, ‘golę’, skutos, ‘ostrzyżki’, grec. ksyō, ‘gładzę’.
skutek, skuteczny, skutkować, skutny (u Kochanowskiego), p. kuty, kucić, ‘czynić’.
skwar(a), ‘upał’, skwarno; ale i o ‘smażeniu na ogniu’, skwarzyć, skwarek i skwarczek, ‘szperka’; skwarna, ‘spieklina w żołądku, niestrawność’, i ‘lek na nią’, głównie u psów i ptaków (»próżno mi skwarnę dawasz, ja nie będę gonił«, Kochanowski); w cerk. skwar i skwrna, ‘plama’, rus. skwierno, ‘brzydko’. W skwar i skwarna samogłoska bynajmniej nie jednaka: skwar prasłowiańskie (‘upał’, cerk. skwar i skwara; u Czechów i indziej nieraz z szk-); natomiast poszła skwarna z *skwĭrna, cerk. sk(w)rna. Pień skwer- i skwĭr-; cerk. raz-skwĭrą, raz-skwrěti (ras-kwrěti), z *raz-skwer-ti, u nas roskwrzeć, skrócone bez w: doskrą, naskrę, »że ich poskrę strachem«, Twardowski; w psałterzu: »roskwarła się ziemia« (‘roztopiła się’), »jako wosk roskwirający się«; ale i przenośnie: doskwierać i przyskwierać komu, ‘dokuczać’. Tenże pień i o ‘głosie’, skwor- (p. skworzec); p. skwierk. Obok skwarków są i skwirczki (por. o nich również pod skwierk).
skweres, ‘ambaras’, zepsuta łacina, z quae res, ‘co za sprawa’; bez s-: kweres, jeszcze w 16. wieku; por. interes, kretes, obces, rwetes: wszystko popsuta łacina.
skwerować, o broni, ‘prezentować’, w 17. i 18. wieku: »długi skweruje mu flent« (‘flintę’), »szyldwach skwerował«; z niemieckiego.
skwierk, skwierczeć, skwierkliwy, »skwierczki w oczach« (skwirczek w psałterzu puławskim zamiast skwarek w flor.); ćwierknąć, ćwier-
