versus; konwersacja (dziś tylko o ‘rozmowie’, wedle franc., gdy dla włos. conversazione, wedle łaciny, dawniej i ‘towarzystwo, obcowanie’ tak obzywano); konwój i konwojowy, i wiele innych, wprost z łaciny czy z języków romańskich, bez odmiany znaczenia i formy, dziś poczęści przestarzałych, coraz rzadziej używanych.
konać, dokonać i wykonać, pokonać, skonać (skon); doskonały zamiast dokonały, dosłownie: ‘skończony’ (por. bywały, jeżdżały); pień czĕn-, p. -cząć; nazwy ‘początku’ i ‘końca’ stale się od tego samego pnia wywodzą, jako dwa rozmaite »końce« jednej linji. P. skon, zakon. Mniemanie, jakoby niem. ganz, ‘cały’ (obce germańskim narzeczom), z słowiańskiego konc wypożyczono, nie da się utrzymać.
konar, ‘gałąź większa’, niemal wyłącznie u nas; bułg. konar również ‘większe występy skaliste’ oznacza; przyrostek jak w komar, chojar; p. kien pod knieja.
koncerz, ‘długi miecz’, ‘rapir’, z czes. konczírz, ‘miecz u siodła przypasany’; konczírz wywodzą z osmańskiego (arabskiego) chandżar, nazwy ‘kindżału’, co dla znaczenia i formy wcale się nie zaleca.
konew, konewka, koneweczka, z niem. Kanne poprzez czes. konew (-ew, z -y, prawidłowo zastąpiło dawne niem. -ā; łuż. kana np., o wiele późniejsza pożyczka, nie zachowała już tej starej formy); nasza nowa pożyczka kanka, ‘cewka u enemy’, z łac. canna, ‘trzcina’, ale niem. Kanne jest słowo rodzime, co i do łaciny średniowiecznej przeszło, canna (odmienne od poprzedniego). Od konwi nazwany i konwisarz, co niem. -giesser (w Kanngiesser, ‘odlewacz z cyny’) zastąpił, jak i w ludwisarzu (Lotgiesser, p.; właśnie od konwisarza ta odmiana wyszła); konwisar w 16. wieku.
koniec, pierwotne końc, jeszcze w 15. wieku używane przyimkowo: »końc (lub koniec) pola«, ‘na końcu pola’; kończyć, z licznemi złożeniami; końcowy (późne), końcówka; dawne konieczny, koniecznie, konieczność; kończyna (w liczbie mn. częstsze); kończa(s)ty; pień kon-, z samogłoską o, wobec czen- i czĕn-, z e- i półgłoską, w zacząć itd. (p. -cząć). Koniec to prasłowiańskie urobienie od rzeczownika koń, ‘początek’, w cerk. iskoni, ‘z początku’; p. konać.
konopaczyć, ‘zatykać szczeliny (w statku, ścianie) kłakami (konopnemi)’, z rus. konopatit’, a to (słoworodem ludowym z konopiami zmieszane) z grec. kalafatō, ‘zatykam’; włos. calafatare (skąd niem. kalfatern) wywodzą jednak z arab. qalafa, ‘kitować (okręt)’, tur. kalafat.
konopie, dziś jedynie tak używane, jako zbiorowe, w liczbie mnogiej; w 15. w. jest i konop (rodzaju żeńskiego, czy męskiego?; por. bułg. konop); jest w 16. w. i konopia, rus. konopla. Słowo europejskie, z p (u Słowian; niem. hanaf z pierwotnego kanap-, jeszcze na wieki przed Chr. pożyczone, od Słowian?; lit. kanapēs, ale i bez pierwszego a: knape, prus. knapios, czy też ze słow. zapożyczone?; razi forma bez a; łac. średniowieczne canapus, cannapis), i z b, grec. kannabios (stąd łac. cannabis); jest i w perskiem (kanab) i w ormiańskiem (kanap). Herodot pierwszy, opisując zwyczaje Scytów, opowiada o konopiach i ich
