skiego; ch wyrzucono już w 16. wieku (u Reja i i.); z niem. Kirchmesse, Kirmes, przenoszonego wkońcu i na wszelakie ‘targi, odpusty, z huczną zabawą i biesiadą’.
kiernoz, ‘wieprz nietrzebiony’; po gwarach najrozmaiciej: kien(d)roz, kierdos, kierdec; pierwotne znaczenie przeciwne, bo cerkiewne kŭrn- używa się o ‘obciętym na uchu czy nosie’, i tak u wszystkich Słowian: rus. kornat’, ‘ucinać’, serb. krnja, ‘szczerba’, czes. krnek, ‘świnka’, krnieti, ‘butwieć’(!) Jak w znaczeniu, tak odbiega nasze słowo i w postaci, bo prawidłowe karn- tylko w nazwach osobowych i miejscowych się pojawia, Karna, Karnin (zmienione później w Karmin), Karnia, Karniszewo, Karnkowski. Pień sker-, ‘ciąć’, grec. kejrō, niem. sceran, scheeren (p. skóra i kora); lit. skirti, ‘oddzielać, odłączać’.
kierpce, ‘chodaki góralskie’, z słowac. krpec, a to od tegoż pnia co i kurpie (p.); por. czes. krpie, serb. i słowień. krplja, krplje, ‘łyżwy’; wszystko poszło od krpa, ‘łata’, nasze karpa, karpać, ‘łatać’; pień skŭrp-; kŭrpa, ‘łata’, jest prasłowiańskie; cerk. krpa, rus. korpat’ i narzeczowe kriopat’, ‘łatać’, korpiet’, ‘ślęczeć’, serb. krpiti, słowień. krpati, ‘łatać’.
kierz, p. krzak.
kierznia, kiernica, kierzanka, liczne odmiany gwarowe, ‘maślnica’; z niem. Kerne (holand. karn, ang. churn, ‘maślnica’; karnen, ‘robić masło’; niem. Kerne, po narzeczach, o ‘śmietanie’, łączą z Kern, ‘jądro’); nie jedyna to pożyczka niemiecka odbiegająca od potocznych u nas z górnej i średniej niemczyzny, a sięgająca północnej; por. ozdownia, nazwy ryb morskich, i i.
kiesa, kieska, ‘sakiewka’, ‘pulares’, z tur. kese (dawniej znaczyło i pewną ilość pieniędzy, 500 piastrów).
kieszeń, z dawniejszego kieszenia, kieszonka, kieszeniowy i kieszonkowy (np. słownik), rozeszła się od nas po wschodniej i zachodniej Słowiańszczyźnie (nawet załabskie cieseń, ‘żołądek’,?); kieszeń nierównie starsza niż kiesa i z nią nie stoi we związku; łączą z kiszką.
kij, przezwany od kucia, ‘bicia’, dawniej także ‘młot’ (w cerk. i i.); bywał i nazwą ludzi, stąd nierzadkie Kijowy i Kijowce, najsłynniejszy Dnieprowy; kijacy, ‘rzeźnicy niecechowi, na kiju mięso obnoszący’; kijanka, ‘pracz do ubijania bielizny’. Lit. i prus. kujis, ‘młot’. P. kuć. Liczne urobienia: kijek, kijec, »zamieniał na siekierkę kijek (lub kijec)«, ‘stracił’; kijocha, kijas, kijowy, kijować, ‘bić’; kijownica, ‘wielka świeca’; to samo i tak samo u wszystkich Słowian.
kika, tak zwano r. 1270 chłopa Kwiatka, co rękę utracił; kikieć, w 16. wieku ‘wielki palec’ (co do przyrostka por. łokieć, nogieć), i kikut, ‘co pozostało po odciętym członku, ogonie’, ‘pień drzewa’; kikutać mawiano i o ‘kulejącym’; zdrobniałe kiczka (p.); czes. kyka, ‘pień, kij’, kykatý, ‘tępy’. Jest i kyka, kika, o ‘włosach i stroju głowy u kobiet’; p. krzczyca; cerk. kyky, ‘włosy’, serb. kika, ‘warkocz’, cerk. kŭk, ‘włosy’, słowac. keczka, ‘czub’, rus. kuka, ‘pięść’, kukonos, ‘krzywonos’; kucza, ‘stóg’(?).
kilim, kilimek ‘koc, kobierzec’, z tur. kilim w 17. w. przejęte (»co za ojców naszych była gunia, to teraz kilim«).
kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt, kilkaset, w innych złożeniach kilko-
