wodę oświęcił dla chrześcijan, gdy do Jordanu wstąpił. Na jego dzień przeniósł kościół-cerkiew święto, jakie pogani latem odprawiali (tańce całonocne około ogni; wicie wianków z bylicy; zbieranie ziół; kwiat paproci tajemniczy); stąd znaczenie Kupa(j)ły i Sobótki we zwyczajach i zabobonach ludowych; ogólnoeuropejskie zresztą.
kąsać, kąsnąć; kęs, kąsek, kąseczek i kąszczek; ukąsić, zakąsić, zakąska, pokąsać; kąśliwy; »ni kąska«, »i kąska«, ‘ani troszkę’; obok ą jest i u: psi kus (w 16. w. jeszcze dwa słowa, później jedno; dawniej psiego kusa, dziś psikusa). Pień kond-, ‘kąsać’, lit. kandu (kąsti), ‘kąsam’. P. kęsy i kusy. Przypuszczają rzeczownik urobiony przyrostkiem -s (jak głos itp.) od kond-. Prasłowo; u wszystkich Słowian to samo i tak samo, rus. czes. serb. kus; ind. khādati, ‘kąsa’, grec. knōdontes, ‘zęby u oszczepu’.
kąt, kątowy, kątny, kątnica, pokątny, od pnia (s)kąt-, (s)kut-, p. kuty; znaczenie pierwotne w lit. kutis, ‘dół wyryty przez świnie’. U wszystkich Słowian to samo i tak samo; rus. czes. serb. kut (»do kąta«, używa się i o ‘połogu’), małorus. pokutje, ‘miejsce honorowe w izbie’; Pokucie; od kąta nazwana i kącina (»gontyna« naszych modernistów), ‘izba-bożnica’.
kątrzyć i kętrzyć, narzeczowe, pruskie, ‘cudzołożyć’, ‘żyć wszetecznie’, kątrać i kętrać; jedyny ślad lit. kantrus, ‘cierpliwy’, kencziu, ‘cierpię’, kanczia, ‘męka’, pakanta, ‘cierpliwość’, częste w imionach: Kinstut (Kiejstut), Wisekant itp.; grec. penthos, pathos, ‘żal’ (patetyczny), paschō, pepontha, ‘cierpię’.
kębłać, ‘piastować, pieścić’, po wieku 16. zapomniane; kębłak, ‘wychowanek’; od kębło: kubło, ‘legowisko zająca’, ‘gniazdo ptaka’; rus. kubło, w tem samem znaczeniu; u Łużyczan kubło ‘posiadłość (chłopska)’, kubłać ‘wychowywać’; czes. kublati se, ‘bawić się’, ‘dłubać (gmatwać)’. Łączą z łac. cubile, ‘legowisko’, cubare, cumbo, ‘leżeć’.
kędy, ‘gdzie’, urobione, jak tędy, owędy, od pnia zaimka pytajnego ko- i pnia zaimkowego d-, co się powtarza w gdzie, kiedy; odkąd = pruskie iskwendau, to samo; kędyś, kędykolwiek, dokąd, pokąd; por. łac. unde; u nas kończy się to złożenie stale na -y, ale cerk. ot kądu, rus. ot kuda, bułg. ot kŭdě; skrócone: serb. kud, słowień. kod, czes. dokud i dokad.
kędziory, kędzierzawy, kędzierzawić, kędzierzyć, Kędzierski; po narzeczach i kędry, ‘włosy panny młodej po ucięciu warkocza’; z formą oboczną kud-: kudły; od tegoż pnia co i kądziel (p.); przyrostek -ier, jak w jesiora i podobnych. Prasłowo; rus. kudri, ‘loki’, serb. kudar, ‘kędzierzawy’; słowień. koder i kodra, ‘lok’, czes. kudrnatý, ‘kędzierzawy’, i kaderz, ‘kędziory’ (co do a, por. kędy), kaderznik, ‘fryzjer’. Tu należy i nazwa kundysa.
kępa, kępka, kępina, kępowaty, kępiasty (o włosach; o rzece z kępami, ‘wysepkami’; por. »Saska Kępa«); w znaczeniu pierwotnem ‘wyniosłość, pagórek’; forma oboczna: kupa (p.); niem. narzeczowe kämpe z polsk., ale kamp, ‘niwa’, zupełnie odmienne. Jak za Klonowica, tak i dziś odróżniają na Wiśle ostrów, starym lasem zarosły, od kępy, krzaczastej, albo i buchty. P. czępieć.
kęsy, oboczne kusy, ukęszony, ‘krótki’; częste w 16. i 17. wieku;
