»tako eże się rozdarł«, »bośmy rzekli królowi eż moc boża będzie«; wszystko dowodzi, że to odmianka z aż lub iż i nie pochodzi z jeże (p. jego); powtarza się i w dawnej czeszczyźnie; pisownia z h-, heże, niczego nie dowodzi, skoro piszą i ho, hosada, zamiast o, osada.
Brzmienie obce Prasłowiańszczyźnie zupełnie, pojawiło się późno jako odmiana do chw i ch; w 14. i 15. wieku język wahał się stale między chw i f, w słowach własnych i obcych: chwała i fała, chwila i fila, lichwnik i lifnik; wkońcu dawniejsze chw wyrugowało nowsze f ponownie i utrwaliło się jedynie w języku pisemnym. Inaczej poniekąd w narzeczach. Ślady dawnego f ocalały po nazwach (Falęty zamiast Chwalęty, por. Faleński; Falkowski zamiast Chwalkowski); samo ch i f wahają się dalej w słowach obcych, fałagowie i chałagowie (tureckie), kafle i kachle (niem.); f obcych języków zastępywał Słowianin przed 5. wiekiem przez p; w 9. i 10. w. przez b; od 14. i 15. w. zatrzymywał już obce brzmienie f bez zmiany.
facelet, przestarzałe, ‘chusteczka’, z włos. fazzoletto, już od 15. w., przez Niemców (do obcierania twarzy, więc je i ścieradłem tłumaczą); facylet około r. 1500, później facelet i, bardziej z włoska, facolet; po narzeczach ocalało; włoskie poszło z fazzolo (czy od faccia? czy z niem. Fetzen, ‘fecy’?).
facet, ‘elegant’, facetka, z łaciń. facetus, tegoż znaczenia; stąd i facecja, jak łac. facetia; włos. faceto tylko ‘żartownisia’ znaczy. Od błyszczenia (fax, por. fakla, ‘pochodnia’, z niem.).
fach, fachowy, fachowiec, z niem. Fach; używa się właściwie tylko o ‘przedziale’ i należy do słów jak fügen, Fuge, grec. hapaks, ‘raz złożone’, łaciń. pango, pax, ‘pokój’, nasze fuga, paz.
fachel, r. 1532, ‘dymnik’, z niem. fächeln, później wachel, wachlować, wachlarz, u Czechów foch, fochr i fofr, z niem. Fächer, Focher.
facjata i facjenda, oba włoskie; jedno o ‘twarzy, kształcie’ (włos. facciata wyłącznie panuje w budownictwie, o ‘fasadzie’; faccia samo ‘twarz, minę’ oznacza, łac. facies); drugie z faccenda, ‘zajęcie’, faccendiere, ‘co się do wszystkiego miesza’. Oba słowa, jak i fason, poszły z łac. facere, ‘czynić’.
facka, ‘policzek’, jak w czes., z włos. faccia.
facz, faczować, ‘obwiązywać (ranę)’, ‘zawijać’, jak w czes., z niem. Fatsche, fatschen.
faferkraut r. 1532, ‘cząbr’, z niem. Pfefferkraut.
fafoły, fafały, fafełki, o ‘szmatach’ i o ‘gręzach, mętach, brudach’; stąd i pogardliwe, dla ‘niedołęgi’, fafuła; z nosówką fąfoły, ‘płaty’, i fąfle, ‘smarki’, a wkońcu i fąfry, fonfry, ‘grymasy’; domowe, f zamiast ch, chw; fąfry jednak przypominają i czes. fa(n)frnoch, fanfrniti, o ‘pędziwiatrze’, fafrnoszka, ‘strojnisia’.
fagas, ‘lokaj’ (a od ‘przysługiwania się’ w gwarze żakowskiej i ‘donosiciel’), jak i fagoła, ‘oszust’,
