Strona:PL Agaton Giller-Opisanie zabajkalskiej krainy w Syberyi t. 1 240.jpeg

rzadkie, czoła nizkie; zarost bardzo rzadki. Na kształtność i piękność budowy ciała ludzkiego, prócz sposobu życia i rozwinięcia umysłowego, wpływa wiele zewnętrznych w naturze zjawisk, a szczególniej ciepło i zimno. Mieszkańcy krain zimnych, lodowatych, mają wzrost mały, głowy nieproporcyonalnie duże, kontury twarzy ostre z wystającemi kościami policzkowemi, oczy małe ukośne i daleko rozsadzone, krępe plecy, piersi mocne, nogi krótkie i grube, ruchy niezgrabne i ciemny kolor ciała. Im dalej od morza Lodowatego, tem bardziej zaokrąglają się i doskonalą kształty ludzkie. Człowiek umiarkowanego klimatu jakże się znakomicie różni od mieszkańca podbiegunowego! Przeszedłszy równoleżnik klimatu umiarkowanego i posuwając się ku równikowi, kształty ludzkie znowu szpetnieją. Na drugiej półkuli, także to samo spostrzegamy; im bliżej umiarkowanego klimatu idąc od równika, tem piękniejsze są i kształty, im dalej zaś odsuwać się będziemy od linii umiarkowanego klimatu idąc ku południowemu biegunowi, tem brzydsze kształty spostrzeżemy. Zdaje się mi, że na kuli ziemskiej, możnaby nakreślić linie estetycznych kształtów człowieka. Linie te na półkuli południowej, nie tak stanowczo odznaczać będą różnicę kształtów i budowy ciała ludzkiego, jak na półkuli północnej, z tego właśnie powodu, że tam mniej jest lądów niż na naszej półkuli i co zatem idzie, klimat kontynentalny nie w takiej zupełności, jak u nas jest rozwinięty.
 Oroczoni noszą warkocze, ciało okrywają skórami z renów lub sarn, albo długą suknią z chińskiego bawełnianego wyrobu, lecz w ogóle jednego stałego i własnego ubioru nie mają. Stały ubiór w narodzie czy też na osobie, dowodem jest wyższego ukulturowania narodu, a rozumu w indywiduum. Tam, gdzie niema ubioru stale przyjętego przez mieszkańców, gdzie każdy się nosi, jak mu kaprys podyktuje, tam lud jeszcze nie wyrobił w sobie wszystkich kierunków myśli i życia, czyli narodowości: dowodem tego są Oroczoni. Noszą się oni rozmaicie: to jak Tunguzi, to znów po moskiewsku lub mongolsku. Oroczon co znajdzie, co złapie, co kupi, we wszystko się stroi i wszystko przypnie do swego kożucha lub głowy, której nigdy nie czesze. Buriaci przeciwnie mają