Strona:PL Agaton Giller-Opisanie zabajkalskiej krainy w Syberyi t. 1 180.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Podejrzywanie i nieufność taka sprawiają, iż zawsze dobrze prowadzą swoje interesa.
Rozum ich jest to rozum niewolnika, który umie lawirować, oszukiwać, macać i jak to mówią przewąchiwać ludzi i sposoby, zniżać się, podnosić i dopinać swego.
Dziwi mnie, że pomiędzy autorami, opisującymi Syberyą, znajdują się tacy, którzy się zachwycają nad prostotą obyczajów Syberyaków i nad ich rozumem; stawią go za wzór swemu krajowi, przenosząc go nad rozum cnotliwego i prostodusznego postępowania. Charakter, którego kilka cech skreśliłem, jest właściwy nie tylko Dauryi, lecz prawie całej Moskwie; spostrzegać się daje nie tylko w gminie, lecz i w wyższych klasach spółeczeństwa i jest zasadniczą cechą polityki rządu.
Chciwość w Syberyakach jest ogromną; każdy środek do zdobycia i zarobienia jest dobrym. Są lubieżni, ale rzetelnej miłości nieznają. Lubią wygody, wytrwale jednak znoszą głód i zimno.
Syberyak jest pokorny, tam gdzie pokora przyniesie mu pożytek, ale z ludźmi, których się nie boi lub do których niema interesu, bywa opryskliwy.
Prędko pojmuje i kombinuje rzeczy rzeczywiste, ale uczuć, myśli, rzeczy oderwanych i będących po za kołem jego interesów, pojąć nie może.
W mechanicznej pracy jest bardzo zręcznym; rzemieślnikiem i żołnierzem bywa dobrym, a do handlu okazuje wiele ochoty i szczególniejszą zdatność. W ludności tutejszej, zasilanej aresztantami z Moskwy, wyrodziła się w skutek właśnie tak rozmaitego zbiorowiska wiar i języków, cnot i zbrodni, pewna tolerancya religijna i obyczajowa, a zarazem moralna obojętność.
Wychowanie dzieci wyższych warstw spółeczeństwa, jako to: urzędników i bogatych kupców, ma pozór europejskiego wychowania. Panny uczą się czytać i pisać po moskiewsku i po francuzku; bogatsze uczą się grać na fortepianie. Wyszedłszy za mąż, wszystko czego się uczyły w młodości, zapominają: wyrazy francuzkie ulatują im z głowy, palce sztywnieją, a cała ich usilność zwraca się do strojów i do