on wyraża «respublika» co ma znaczyć nieporządek i nieposłuszeństwo.
Moskiewski żołnierz po dwudziestu latach nienagannej służby, otrzymuje medal pozłacany św. Anny, który go zabezpiecza od kary cielesnej; jeżeli zaś zasłuży na nią, oddają go pod sąd, odbierają medal a potem już biją. W służbie takiej jak moskiewska, wielki przywilej uwalniający od rózg, pałek i policzkowań można bez winy utracić a z nim i utracić służbę dwudziestoletnią, bo sztrofowany żołnierz musi jak rekrut wysługiwać się na nowo przez 25 lat.[1]
Przełożony nad komendą na tratwie, w podróży na buriackim stepie dla wielkiego gorąca zdjął z siebie płaszcz, położył go na podwodzie, sam zaś poszedł piechotą. Płaszcz spadł z woza, zgubę jego spostrzegli dopiero żołnierze, oddaliwszy się od tego miejsca więcej niż na pół mili. Poszli na powrót szukać go po drodze, ale ani płaszcza, ani też medalu, który był do niego przypięty, nie znaleźli. Biedny stary boi się, żeby go za zgubienie medalu pod sąd nie oddali, co jak ja myślę nie będzie miało miejsca. Perswazye moje nie wpływają na niego; zasępiony, zdesperowany chodzi milczący po tratwie, piecze kartofle, lub wreszcie wciągnięty przezemnie do rozmowy, opowiada różne zdarzenia i przygody z swojego żołnierskiego życia, wylicza wszystkie smagania jakie otrzymał w przeciągu długiej służby i opisuje złodziejskie sztuki oficerów i szeregowców.
«Jechałem z oficerem N. N. w interesie służbowym, «mówił mi stary żołnierz,» nocowaliśmy we wsi u bogatego chłopa. Nazajutrz rano ja poszedłem do gminnej władzy po konie a oficer tymczasem upakował rzeczy i powynosił je na bryczkę. Konie były już zaprzęgnięte, mieliśmy wyjeżdżać, gdy gospodyni wyszedłszy z chaty spostrzegła swoje rzeczy pomiędzy rzeczami oficera i w obec ludności z całej wioski zebranej,
- ↑ Dwudziestopięcioletni termin służby żołnierza, Aleksander II. zamienił w 1859. roku na dwudziestoletni a w sześć lat później na piętnastoletni. — Jest to ulga, ale nie zupełna; po piętnastoletniej służbie żołnierz nie jest zdatnym do trudnej pracy i nie zawsze jest w stanie zarobić sobie na kawałek chleba. Ta reforma jak i inne tego cesarza, nosi na sobie charakter pół dobrej chęci, pół środka, jakiejś obawy i wachania.
