z wodami mineralnemi, Bałzińsk; od Kusoczyńska droga dzieli się na dwa ramiona: jedno prowadzi na wschód do Agińskiej Dumy, drugie na południe nad rzeką Ilą przez wieś Ilińsk, Dałdurgińsk do Ust'Ilińska, zkąd na wschód i zachód ciągnie się droga pograniczna nad Ononem przez kozackie stanice i pikiety. Trakt ten w wojnie z Chinami ważny jest pod względem strategicznym.
Mówiłem o obfitości źródeł mineralnych w tym kącie Dauryi; o znaczniejszych daję krótką wiadomość. W wierzchowiskach Ononu na lewym jego brzegu tuż przy granicy Mongolii położone są wody kwaśno-żeleziste Czingishana, zwane inaczej Kudżyr Nugu. Od kopalni złota baldżyńskiej odległe są o wiorst 50, od pikiety aszyngińskiej wiorst 10, a od Czyty wiorst 550. Okolica górzysta, zdrowa i piękna. Wody odwiedzane są tylko przez Buriatów i Mongołów.
W dalszym biegu Ononu w okolicach Akszy znajdują się Kyru Byłyrińskie gorące mineralne wody. Z Akszy droga do nich prowadzi przez Mangut albo przez kyrińską pikietę (karauł) i ułus (osada buriacka) ongocoński, od którego górzysta, dostępna tylko dla wierzchowej jazdy droga, mająca długości 45 wiorst, wprost już do wód mineralnych prowadzi. Z Czyty do Kyru Byłyrińskich wód przez Mangut liczą wiorst 453. Położone w ciasnej dolinie potocznego pasma Jabłonowych gór, wyniesione są nad poziom morza 4,800 stóp. Okolica dzika, skalista bujną roślinnością okryta, powietrze lekkie i czyste. Źródło wytryska z granito-syenitowej skały, temperatura jego 32° R., woda w niem przejrzysta, czysta, smak ługowaty. Strumień, który z niego wypływa, wpada do rzeczki Byłyru. Chemicznie rozbierał je T. Lwow, chemik i wygnaniec polityczny.[1] W blizkości źródła wystawiono łazienki z jedną wanną, dom dla 12 osób i dwie jurty dla Buriatów. Pod górą kupiec Istomin wybudował kaplicę, dalej cokolwiek znajduje się kaplica buddaistów, a na gałęziach okolicznych drzew wisi mnóstwo różnokolorowych gałganków, które wdzięczni za wyzdrowienie
- ↑ Zobacz artykuł w irkuckich gubernskich wiedomostiach No. 5 roku 1859 pod tytułem: Zabajkałskije mineralnyje istoczniki.
