Strona:PL Agaton Giller-Opisanie zabajkalskiej krainy w Syberyi t. 1 031.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

biegu urodzajne, lecz mało uprawne grunta przypierają do Ononu, posterunki kozaków konnych i małe przy nich osady ożywiają jego brzegi. Największe z osad kozackich są: Aksza i Czyndant; w średnim i dolnym biegu nad Ononem koczują Buriaci hordy agińskiej. Nad Ononem urodził się Czyngis-han, a pamiątki po nim w mogiłach i ruinach dotąd się przechowały. Do Ononu z lewej strony wpadają rzeczki: Akta, Ila i Aga; nad Agą znajduje się Duma Stepowa to jest zarząd agińskiej hordy. Z prawej strony wpadają do Ononu rzeki: Onon-Borzia, Turga i Unda — nad Undą mieszkają piesi kozacy i znajdują się osady: Szełopugina, Undińska Słoboda i Nowo-Troicka Słoboda.
Z prawej strony wpadają jeszcze do Szyłki następne rzeki: Kurynga pod Stretińskiem, Szałdemar i inne.
Po Szyłce największą rzeką Dauryi jest Arguń; źródła jej znajdują się w Mongolii, gdzie ją nazywają Kajłar, w blizkości jeziora Dałajnor zwraca się ku północy i północnemu wschodowi. Odtąd koryto jej jest linią demarkacyjną między Chinami i Moskwą. W górnym biegu Arguń jest stepową rzeką, w średnim biegu wrzyna się w góry i dolinę jej aż do połączenia się z Szyłką, zasłaniają coraz to wyższe góry. Spadek ma znaczny, wody płytsze niż w Szyłce; prądy, rafy, urwiste i wysokie przylądki utrudniają żeglugę. Widoki arguńskie również są wspaniałe jak szyłkińskie; grunta urodzajniejsze, łąki bujniejsze a i klimat cieplejszy niż nad Szyłką. Nad jej brzegiem ze strony moskiewskiej, rozsypane są posterunki i stanice kozaków konnych; najznaczniejsze z nich są: Abahajtuj, Curuchajtuj, Ołocze i Arguńsk; brzeg chiński jest pusty, niema tu osad i prócz Mongołów, którzy utrzymują pikiety i strzegą granicy, niema ani jednego mieszkańca. Do Arguni z lewego brzegu wpadają następne rzeki: Urulumguj, płynie przez równinę, na której położona jest wieś Konduj i rudnik srebrny Kliczka; Wierchnia Borzia — na równinach tej rzeki znajdują się wsie: Sawoborzińsk, Dono i Byska; Średnia Borzia, dolina jej węższa niż poprzedniej rzeki. Nad nią i nad strumykami do niej wpadającemi, położone są: Zawód kutumarski z srebrną hutą, kopalnie złota w Solkokonie, wieś Czaszyna i rudnik