Chrobry/Co Bolesław Chrobry zrobił dla Polski
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Chrobry |
| Podtytuł | Co Bolesław Chrobry zrobił dla Polski |
| Pochodzenie | Legendy, podania i obrazki historyczne |
| Wydawca | Gebethner i Wolff |
| Data wyd. | 1919 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Bolesława Chrobrego nazywają także Wielkim, zastanówmy się dlaczego, co wielkiego dla kraju zrobił.
1. Zobaczmy na mapie państwo Mieczysława I, a potem Bolesława. Chyba ze sześć razy większe. Jakim sposobem?
Połączył on w jedną całość sąsiednie państewka pokrewnych plemion słowiańskich, które były tak słabe, że niezawodnie wkrótce stałyby się łupem sąsiadów, a pod berłem polskiego króla bez żadnej krzywdy dla ludności, utworzyły wielkie i potężne państwo, mogące już obronić się od Niemców.
Pokrzywdzeni czuli się tylko kniaziowie tych ludów, bo im wydarto władzę. A nie mogli zrozumieć, że to było koniecznością, jedynym sposobem obrony. Bolesław w swojem państwie dał im najwyższe urzędy: wojewody, kasztelanów, podkomorzych i t. p. To późniejsi wielcy panowie, wielmoże, którzy się uważali za równych królowi.
2. Bolesław nietylko powiększył państwo polskie, lecz rozumiał, że dać mu trzeba granice naturalne, trudne do zdobycia dla sąsiadów, — dlatego kraj rozpostarł od gór aż do morza, od Karpat do Baltyku, a na zachodzie i wschodzie chciał oprzeć go o wielkie rzeki Dniestr i Łabę.
3. Przez zwycięskie walki z Niemcami uczynił Polskę państwem niezależnem, jakiem nie była dotąd.
4. Wewnątrz to państwo urządził rozumnie i zagospodarował. Ustanowił urzędników, pobudował grody, połączył je drogami, podniósł dobrobyt kraju, dbał o sprawiedliwość dla wszystkich, wymagał posłuszeństwa i porządku.
5. Szerzył w Polsce oświatę, sprowadzając uczonych mnichów i zakładając klasztory. Zakonnicy nietylko pisali pierwsze książki, ale uczyli ludność gospodarstwa, zakładali sady, wprowadzili znajomość różnych rzemiosł i dawali przykład pracy.
Tym sposobem z małego kraiku, jaki po ojcu odziedziczył, zrobił państwo wielkie, silne, niezależne, rządne i dążące do oświaty.
Czy więc zasługuje na to, aby go nazywać Wielkim?
Poeta Niemcewicz tak o nim pisze:
Był to król dobry, w boju tylko srogi,
Był sprawiedliwy i karał swawole,
Pod nim bezpiecznie i kmiotek ubogi
Orał swe pole.
