Strona:Zajęcie Wielkopolski (Rok 1313 i 1314) 17.jpg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

jeśli chodzi o drugą bytność Łokietka w sierpniu tegoż roku. Wniosek z tego twierdzenia jest łatwy: jeśli Łokietek istotnie nie był w Poznaniu za pierwszej swej bytności w Wielkopolsce, ani za drugiej, to udziału w walce z Przemkiem brać nie mógł, która się w samym Poznaniu toczyła, a także, jak sądzę, nie brał udziału i w walce z Januszem z Biberszteinu, którą był stoczył Dobrogost z Dzwonowa, być znowu może w ciągu 1313 roku. Co do tego ostatniego zdarzenia brak nam wszelkich pozytywnych danych po odrzuceniu chronologii Długosza — co do walki zaś z Przemkiem, możemy oznaczyć przynajmniej jej chronologiczne granice. Kwestya ta, ważna dla nas i dla całego naszego wywodu, byłaby przeciętą, gdybyśmy wiedzieli, kiedy ta walka nastąpiła, czy w czasie pobytu Łokietka w Wielkopolsce, czy wcześniej lub później. Jeden tylko fakt pewny można w każdym razie pochwycić wśród wszystkich tych domysłów i przypuszczeń. Oto w sierpniu 1314 roku już było po decydującej walce, którą stoczyło rycerstwo wielkopolskie z Przemkiem i mieszczaństwem oddanem książętom śląskim. Nadania bowiem, które czyni Łokietek dla Pyzdr i Kalisza, są nagrodą za wierność, za niebranie udziału w powstaniu[1] Jest to więc w każdym razie termin „ad quem“ najdalszy. A jaki jest najwcześniejszy termin „a quo“? O tem mówiłem już w mojej poprzedniej pracy, ale teraz — uprzedzam, że zdanie zmieniam! Przemko obwarował kościół katedralny i tam się bronił zacięcie, należy więc szukać wiadomości o katedralnym kościele z tego czasu. Jedna jedyna wiadomość istnieje: oto dnia 28 października 1313 nie kto inny, jak rodzice Przemka, Ludwik wraz z żoną Gertrudą i z synami fundują ołtarz w katedrze ku czci św. Tomasza, który biskup Andrzej poświęca. Nieobecność Przemka, który nie bierze udziału w tym pobożnym akcie, skłoniła mnie w mojej poprzedniej pracy do postawienia hipotezy, że wówczas było już po powstaniu i po wypędzeniu Ślązaków z Wielkopolski. Nieobecność Przemka jest względem ważnym, ale jak prawie wszystko w niniejszych poszukiwaniach, tak i ten wzgląd nie jest zupełnie pewnym i stanowczym — można go też zaczepić. Dziś robię to sam. Po dłuższej rozwadze sądzę, że należy przyjąć, iż pobożna owa fundacya pochodzi z czasów przed powstaniem Przemka. Wójt poznański Przemko z jakichś nieznanych nam zresztą powodów mógł w tej fundacyi nie brać udziału. Mamy tedy obie granice. W jesieni 1313 roku powstanie Przemka w Poznaniu jeszcze nie nastąpiło, a w lecie 1314 roku było już stanowczo po niem, w tym też blizko całorocznym okresie należy

  1. Walka o Poznań str. 17.