Strona:Z ziemi chełmskiej (Reymont) 064.jpg

świtu do nocy na drogi, do zgarniania kamieni i błota, kopania niepotrzebnych rowów i wysypywania żółtym piaskiem głównego gościńca.
 A tymczasem pola leżały odłogiem, nie było czasu ni orać, ni siać, ni nawet wykopać ziemniaków, które gniły, gdyż jesień była wielce mokra, wieś niszczała coraz bardziej, inwentarze dawały szyje pod nóż sołdacki, stodoły pustoszały, bo kozacy paśli swoje konie tylko czystem zbożem, płoty szły na ogień, a skoro ich zbrakło, to i drzwi z chałup, i pomniejsze budynki, i nawet drzewa ze sadów.
 I na zakończenie Hrudy zapłaciły jeszcze kontrybucyę, kilku gospodarzy poszło na parę miesięcy do więzienia, a dawnego proboszcza, księdza Terlikiewicza wywieziono.
 Wreszcie wieś odetchnęła, goście odeszli, parę lat przeszło spokojnie, a tylko w ciężkiej pracy dorabiano się, jakby po strasznym pożarze.
 Cerkwi jednak wciąż strzegli, jak oka w głowie, straże czuwały dzień i noc.
 W roku 1871, w sam dzień »Zwiastowania«, zjawił się najniespodziewaniej nowy »ukazowy« proboszcz, niejaki Starosielec, w towarzystwie błogoczynnego Kalinowskiego, i gwałtem chcieli zawładnąć cerkwią, lecz chłopi znowu ją otoczyli lasem roztrzęsionych pięści i groźnie krzyczeli:
 — Jeżeli nie wróci ksiądz Terlikiewicz, to innego nie potrzebujemy.
 Wobec ich zdecydowanej postawy Starosielec wyniósł się bardzo pośpiesznie.
 Ale nazajutrz powrócił w licznej asyście strażników.