Strona:Postrzyżyny u Słowian i Germanów 071.jpg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
[392]63
POSTRZYŻYNY U SŁOWIAN I GERMANÓW.

na ukrycie głowy u kobiet jest wspólną wszystkim ludom aryjskim, widocznie więc był to stary bardzo obyczaj. Czy miało ono to samo znaczenie co u Słowian i Germanów? Nie umiem powiedzieć. Rig-Weda wspomina, że narzeczona jechała do domu swego przyszłego męża w takiem nakryciu[1].
Z tego, co powiedziałem, można wnosić, że dla mężczyzn krótkie włosy były rodzajem ujmy, dla kobiet zaś nakrycie głowy, zdaje się, oznaką za mąż pójścia. Jest to wszystko w zgodzie z tem, co mówiłem poprzednio o symbolice włosów, ale tem samem, zdaje się być w niezgodzie z postrzyżynami. Otóż ciekawym jest szczegół, że jakkolwiek u Indusów krótkie włosy mogły być ujmą, to przecież ostrzyżenie włosów mogło nią wcale nie być. Dowód na to jest bezpośredni tak samo jak przy adopcyi.
W rytuale postrzyżyn jest wspomniane strzyżenie samych bogów. Przypominam, co mówi ojciec, ucinając nożem włosy dziecka: Tym samym nożem, którym Savitar strzygł Somę i Warunę, tym samym, o Brâhmanas strzyżcie dziecko, aby żyło długo i szczęśliwie. A następnie: Tym samym nożem obcinał Stwórca włosy Indry, Agni i Brihaspati, tym samym ja strzygę twoję na życie, chwałę i szczęście. A więc i bogowie mogli mieć obcięte włosy. Powołuje się tu niejako ojciec na nich i mówi wyraźnie, że także na chwałę, szczęście i życie strzyże swoje dziecko. Wyjaśnić jednak bliżej symboliki tego strzyżenia jednych bogów przez drugich nie mogłem. Najważniejszym w niej szczegółem jest bądź co bądź fakt, że i oni mogli je mieć obcięte na chwałę swoją bez umniejszenia boskiej natury i potęgi. Jest też łączność widoczna między postrzyżynami na ziemi a w niebie, jeśli tak powiedzieć wolno.

Ojciec wspomina i życiu dziecka, Savitar zaś jest personifikacyą siły rodzącej słońca. Waruna wszystko obejmującem sklepieniem niebios, przewodnikiem słońca, gwiazd, bogiem mórz i lądów ochronicielem i ładem świata, a ponieważ jest ładem, staje się zarazem sędzią wszechwiedzącym, prowadzącym ludzi, jak gwiazdy, karzącym i przebaczającym ich występki, opiekunem cnotliwych[2]. Król Soma, mądry król Soma, jak go pieśni nazywają, jest odurzającym napojem, którym się bogi żywią, następnie ofiarą i jej uosobieniem. Jest on również ożywiającym i podnoszącym ducha

  1. Zimmer l. c. str. 265.
  2. Lassen, Indische Alterhumskunde 1848. 1, str. 754. — Grassmann, Wörterbuch zum Rig-Veda.