Strona:Podania i legendy polskie ruskie litewskie (Lucjan Siemieński) 011.png

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

jakim był przed tysiącem i więcéj lat. Religia chrześciańska podciągnęła tylko jego wyobrażenia pod jeden wielki system domowy, społeczny i polityczny, a bynajmniéj niezniszczyła dawnych podań, ale wytłumaczyła je i uzupełniła, co właśnie, jak się wyraża Mickiewicz, stanowi jéj charakter postępu. Wiadomo powszechnie, że między dogmatami chrześciaństwa a dogmatami pogańskiémi jest związek.[1] Religia chrześciańska niezniosła ofiary, tylko wykryła jéj znaczenie, nieodrzuciła pojęcia pierwiastków złego i dobrego, tylko objaśniła ich stosunek, łączyła się przeto z najistotniejszemi zasadami wiary pogan.

  1. Niemożna twierdzić, aby przy gorliwości pierwszych apostołów chrześciańskich religia łamała się do wyobrażeń pogan, jak to utrzymują niektórzy; raczéj przyjąć należy, że w bezduszne formy wiar pierwotnych wstępował duch chrześciański i ożywiał je. Liczne tego mamy dowody: na Ukrainie obrzęd Kupajła zeszedł się z Św. Janem Chrzcicielem, którego zowią Iwan Kupajło; toż samo o Kolladzie i Pałykopie, z których pierwsza przypada na Boże Narodzenie, drugi na d. 27. Lipca, kiedy kościół obchodzi Św. Pantalemona. Na Żmudzi także modlą się do Perkunateli, czyli do Najśw. Panny, nazywanéj u nich Panna Marya Perkunatele. W Połądze, jak mówi X. Jucewicz, gdzie jest góra Biruty, lud odbywa pobożne pielgrzymki i uznaje ją za świętą i właśnie, kiedy zwiedzał tę górę, postrzegł wieśniaczkę chodzącą na kolanach około krzyża, gdy ją spytał dla czego się modli? odrzekła: w czasie mojéj choroby uczyniłam ślub, jeśli tylko przyjdę do zdrowia, odwiedzić grób świętéj Biruty.