Strona:PL Znaczenie całkowitego zaćmienia słonecznego 022.jpg

kszają czarne swoje zagłębienia, i w tyluż dniach, posuwając się od środka ku krawędzi zachodniéj, zwężają znowu takowe; nareszcie znikają z tarczy słonecznéj i po 14 dniach pokazują się znowu od wschodu, aby odbyć podobny pochód. Fabricius pojmował te plamy jako ciała obce, nie mogące w tak krótkim czasie odbyć ogromnéj drogi około słońca i wniósł ztąd, że to obrót ich pozorny i że słońce obraca się około swéj osi. Obrót ten oznaczono późniéj dokładniéj na 25½ dnia. Galilei odkrył na słońcu plamy błyszczące i nazwał je pochodniami słonecznémi, które taką samą pozorną rotacyą w koło słońca odbywają.
 Przekonano się następnie, że oś słońca nie stoi prostopadle do ekliptyki, po któréj ziemia drogę swoją słoneczną odbywa, ale że jest do niéj na 7 stopni nachyloną. Wszakże ani z téj rotacyi słońca około swéj osi, ani z nachylenia téj ostatniéj do ekliptyki nie wypada, aby z tego powodu na słońcu, podobnie jak na planetach, następował różny podział dnia i nocy i różny podział pór roku; albowiem słońce nie jest przez inne ciało oświeconém, lecz samo siebie oświeca.
 Doświadczenia fotometryczne pana Arago okazały, że napiętość tak światła, jak ciepła, największą jest w środku tarczy słonecznéj, a najmniejszą po jéj krańcach. Plamy, składające się z jądra czarnego, lub z kilku jąder i z szarego w okół przycienia, są tylko względnie szare i ciemne do ogromnéj napiętości światła słonecznego. Naznaczmy tę napiętość liczbą 1000 stopni, szary przycień będzie jeszcze miał 469°, zaś czarne jądro 7°. Wedle pana Arago ma to być napiętość światła jeszcze tak wielka, że jest 2000 razy większą od światła księżycowego.
 Jak wielkie są rzeczywiste rozmiary plam słonecznych, dowiemy się z porównania ich średnic pozornych z średnicami pozornémi słońca i ziemi. Jużeśmy wyżéj nadmienili, że ziemia nasza, uważana na słońcu, wydać się musi gwiazdą, mającą średnicy 17,2", kiedy średnica tarczy słonecznéj, czyli słońca ze ziemi uważanego, wynosi 32 minuty i 3 sekundy, to jest 1923", jest więc od tamtéj 112 razy większą.
 Skoro zatém niektóre plamy słoneczne, wedle rozmiarów Mayera, mają 60 do 90 sekund średnicy, objętość ich rze-