Strona:PL Znaczenie całkowitego zaćmienia słonecznego 018.jpg

nie pozornéj tarczy słonecznéj, i nie może równoważyć korzyści płynących z powiększenia tarczy księżycowéj.
 Ze wszystkich tych względów zaćmienie 18 Sierpnia, zyskuje na przestrzeni i czasie. Jak każde inne, postępować będzie od zachodu na wschód. W tym samym kierunku, toczy się księżyc, i ziemia obraca się około swéj osi. Pospiesznym biegiem zdążać więc będzie ziemia za zaćmieniem, i ukośnym pasem, między zwrotnikiem a ekwatorem, zanurzy w jego ciemnościach powierzchnię swoją. Pas ten trzydziestomilowéj szerokości będzie prawie 2000 mil długi, i zaćmienie zajmie prawie cały dzień czasu. Wszakże w tych miejscach, gdzie całkowicie zakrytą będzie tarcz słońca, trwać tylko będzie 6 minut 50 sekund. Ale i to niesłychanie długi przeciąg czasu, o jakim dawniéj w dziejach obserwacyi astronomicznych nie słyszano wcale i na jaki w następnych wiekach, wedle porobionych już obliczeń, nie napotykamy. Pięciominutowy przeciąg czasu uchodził dotąd za najdłuższe trwanie zakrycia całéj tarczy słonecznéj, czyli istotnego całkowitego zaćmienia.
 Wyłożywszy znaczenie zaćmienia słonecznego w ogólności i szczególniéj pomyślne okoliczności, pod jakiémi się zaćmienie dnia 18 Sierpnia tego roku odbędzie, potrzeba nam jeszcze zastanowić się, rozwiązania jakich to ważnych kwestyi, wyczekuje umiejętność astronomiczna od ich obserwacyi.
 Astronomia miernicza, która w nieprzejrzane regiony przepaści niebieskich rzuca linie i kąty, czepiąc się pewnych stałych punktów na niebie; która oblicza nie tylko oddalenie ciał niebieskich od siebie, i ich obiegi i obroty najdokładniéj odgaduje, ale nawet mierzy objętości słońc i planetów, i ciężary tych ogromów, kołujących w przestworzu waży; — astronomia ta potrzebuje do tych obrachunków, zdumiewających umysły nieumiejętnych, pewnych danych, od których ścisłości w rachunku, ścisłość dalszych obliczeń zależy.
 Niewzruszone są prawdy matematyczne. Tych praw, które matematyk wykrywa, zakreśliwszy sobie elipsę na papierku i prowadząc w niéj osie, styczne i sieczne, tych praw słuchają planety, księżyce i komety w eliptycznych obiegach swoich, i nie zboczą od nich, by w najmniejszéj cząstce czasu i przestrzeni. A jeżeli zachodzą zboczenia, tak nazwane pertur-