Strona:PL Znaczenie całkowitego zaćmienia słonecznego 013.jpg

i sam ostrokrąg w blisko 50cio tysiączno milowem oddaleniu od postawy tak już zwężał, że jeżeli dosięga i przecina ziemię, uczynić to tylko może bardzo niewielkiém kołem odcinkowém. Ale że ani ziemia w rotacyi swojéj około osi, ani księżyc w obiegu swoim około ziemi, ani chwili nie ustają, i każdy punkt ziemi zaciemnionéj ubiega na sekundę, stósownie do swéj szerokości geograficznéj, znaczną ilość przestrzeni, np. w Quito 464 metrów na sekundę, w Paryżu 305 metrów, w Reikiawitz 202 metrów, — dodawszy więc do tego szybkiego biegu rotacyjnego od zachodu na wschód bieg księżyca, a zatem i jego całocienia, w tym samym kierunku, pojmiemy przyczynę, dla któréj o wiele większa strefa ziemi nurza się w ciemności całkowitego zaćmienia.
 Trwanie zaćmienia słonecznego bywa różne, tak w całości swojéj, jak w ciągu całkowitego zaciemnienia tarczy słonecznéj; dłuższe dla całéj okolicy, krótsze dla pewnego w niéj miejsca. Zaćmienie z dnia 18 Lipca 1860 roku trwało całkiem 5 godzin 3 minuty; w Paryżu trwało tylko 2 godziny 14 minut. Zakrycie całkowite tarczy trwało tylko 2 minuty 50 sekund. Astronomia oznacza z największą dokładnością początek, wzrost i koniec zaćmienia dla każdego punktu ziemi, na którym jest widzialne.
 Pomimo tak naturalnego i naprzód dającego się obliczyć biegu rzeczy, nie przestaje zaćmienie słońca być najważniejszym fenomenem na ziemi, wywierającym wpływ na wyobraźnię jéj mieszkańców, budzącym jakieś bojaźliwe wyczekiwanie. I nie dziw, słońce, jak już powiedział Teon ze Smyrny, jest sercem widomego świata, z niego płyną tchnienia ożywcze na wszystkie ciała niebieskie, którym panuje, a mianowicie światło, ciepło i magnetyzm. Słońce jest źródłem żywota wszystkich tworów i przez sam instynkt zachowawczy trwoży się zwierz i człowiek, gdy w naturze porządek rzeczy zdaje się być przerwany, gdy zakryte zostało dzienne światło życiodajnego słońca i mrok posępny rozesłał się po ziemi.
 Uprzytomnijmy jeszcze sobie przebieg tego zjawiska.
 Cień księżyca stroną swoją wschodnią dotyka zachodniego krańca słońca, i wstępuje weń w postaci ciemnego skrawka, rozszerzającego się w półkolną szybę, która ku środkowi