Niema zapewne narodu (prócz nas) bardziej „religijnego“ i „moralnego“, niż burżuazyjni par excellence Anglicy. Czy urządzają oni sportowe polowania na Tasmańczyków, czy rozdają, jak prawdziwi filantropowie, zatrutą mąkę głodnym Australczykom; czy przywiązują Indusów do wylotów armatnich dla prędkiego uwolnienia biedaków od trosk zieskich; czy cywilizują nieokrzesanych Boerów liditowemi bombami, paląc im fermy i znieważając kobiety; czy bawią się po lordowsku w lupanarach londyńskich itd. itd., czynią to wszystko zawsze z biblią w ręku i słowami moralności na ustach.
U nich też wychodzi najwięcej książek, mających na celu „umoralnienie“ t. j. wytłómaczenie wyzyskiwanym biedakom, że życie jest piękne, że żyć warto, że jedynie praca i poświęcenie przynosi szczęście, że spełnianie obowiązku względem „chlebodawcy“ jest rzeczą najświętszą; a choćby tu na ziemi człowiek za te cnoty nie był dostatecznie wynagradzany, to za to czeka go sowita nagroda w świecie innym i t. p. — Są to wszystko dzieła, że tak powiem, „metodyczne“, wzorowane na metodzie wężowej,
- ↑ W. James. Filozofia praktyczna. „Czy warto żyć“. Z angielskiego przełożył W. Kosiakiewicz. Wydawnictwo „Przeglądu Filozoficznego“. Warszawa, 1901 i tegoż Flozofia praktyczna. „Nałóg szkic psychologiczny“ tł. dr. R. Radziwiłowicz. Wydawnictwo „Przeglądu Filozof.“ Warszawa 1901.
