518 Grzegórz VII Papież. Gregoriana), Berlin 186 5. Dzieli się to Registrum na 11 ksiąg, lecz X-a zaginęła; treść ob. Jaffe, Regesta p. 40 2—4 4 8. Cf. Giesebrecht, De Re-gistro Gr. VII emendando, Braunschw. 1858. Tak zwane Dictatus Papae Greg. VII v. Dictatus Ilildcbrandini są tezami, w liczbie 2 7, o prawach Stolicy Apostolskiej; zawierają streszczenie zasad hierarchicznych, których G. przez cale życie bronił, lecz przez kogoś późniejszego zostały ułożone i pod synod 1076 r. podszyte (Paqi, Critic. annal. Bar. an. 1077 n. 8; Natalie, Hist. eccl. saec. XI et XII diss. III). Źródła do żywotu G'a VII, współczesne temu Papieżowi, oprócz listów samego G'a, pism ś. Damianiego, Anzelma z Lukki i innych, ob. jeszcze: 1) Bonizo, Ad amic. 1. 7—9. 2) Paweł z Bernried, Vita Gr. VII (oba ap. Watterich, Vitae Rom. Pont. t. I). 8) Djonizy (y. Donizo v. Domnizo, benedyktyn, kapelan hr. Matyldy, przyjaciółki G'a), Vita Mathildis comitissae 11. 2, wierszem, ap. Tengnagel, Vet. mouum. contr, scism., Ingolstad. 1612 p. 133, ap. Gretser Opp. t. VI p. 487, ap. Leibnitz, Script. rer. BrunsT. I 629, ap. Muratori, Ser. rer. ital. V 337; ed. Bethmann, ap. Pertz, Mon. Germ. Ser. XII 348..; żywot ten jest też przerobiony prozą przez niewiadomego autora ap. Leibnitz op. c. I 6 89, excerpta o samym G'u VII z tego żywotu wierszowanego ap. Mabillon, Acta ss. o. S. B. s. VI 2 p. 459. 4) Berneld, zakonnik z St. Blasien (f 16 Wrz. 1100), Apologia pro decretis G'i VII, ap. Gretser Opp. t. VI i przy Hermanni Contracti Chronicon, ed. Ussermann t. II; tegoż Bernolda Chro-nicon ab an. 1 — llOO, przy Hermanni Contracti Chronić, ed Urstisius, w German, hist. illustr., Francof. 1 5 85 t. I, ed. Ussermann, w Prodromus Germ. sacrae typis San-Blasianis 1 7 90 t. I, ap. Pertz, Mon. Germ. Ser. V 385. 5) Bertold, kanonik konstancjeński, f 1088 r., ob. Herman z Reichenau. 6) Geroch, Syntagma. 7) Sygebert z Gembloux. 8) Gęsta Treci.orum (zbiór rozmaitych fragmentów), ed Jo. Hug. Wyttenbach et Mich. Fr. Jo. Mliller, Augustae Treyir. 1836 — 39, i ap. Pertz, Mon. G. Ser. VIII 130. 9) Venericus (Wenrich, scholastyk trewirski, potem bp Wercelli 1078—1072), De unitate Ecclesiae conservanda et de schismate inter Henricum imp. et Gregor. VII, ap. Schard, Scriptores de jurisdict. imperiali, Basil. 1566, ap. Martene, Thesaur. I 214. 10) Walram (ob.). 11) Placidus Nonantulanus prior (ok. r. 1070), Liber de honore Ecclesiae, ap. Pez, Thesaur. anecd. II 2 p. 7 5.. 12) Fragmenta de obitu Gregorii VII, ap. Pertz, Mon. Germ. Ser. VIII 470, V 563. Ił) Benno (kardynał, f 1098, zapamiętale nienawidzący G'a), Vita et gęsta Hildebrandi, ap. Goldast, Apol. inf. cit. (tekst niedokładny i błędny). Najobfitszy zbiór pism z XI w. G'wi VII przychylnych jest ap. Gretser Opp. t. VI; pisma zaś przeciwników tegoż Papieża (do których liczą się i wymienieni pod nn. 7 —10 i 13) ap. Goldast ab Haiminsfeld, Apologia pro Henrico IV imp. contra Gregorium VII, IIanoviae 1611. Roczniki o G. VII, ze źródeł powyższych i innych ułożone, ob. Watterich, Vitae Rom. Pont. t. I. Ob. także Bolland. Acta ss. 25 Maj. VI 113 i n. cf. VII 850; jest tu żywot G'a przez Pawła z Bernried, Pandulfa z Pizy, eicerpta z Kroniki Bertolda, z Liber censuum Cencjusza [Honorju-sza III], z Kroniki Hugona z Flauigny ok. 1111. Z opracowań pierwsze miejsce zajmuje Gfrorer'a Papst. Greg. VII, Schaffh. 1859 — 61, 7 grubych tomów. Zasługują też na wspomnienie: Daiin, S. Gregoire VII, Tournai 1862, i między pisarzami protestanckimi: J. Fr. Gaab, Apologie
