Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 422.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Wystąpił problem z korektą tej strony.

Greith. 413 184 7) i uczyniwszy pierwszym bpem Mirer'a, dziekanem i pierwszym prałatem kapituły mianował G'a. G. był nadto officjatem i prawą ręką bpa Mirer'a, czynnie pracował nad poprawą duchowieństwa i utrzymaniem jedności kościelnej, w owych czasach nieszczęśliwych dla katolików szwajcarskich (wojna sonderbundu w jesieni 184 7, zakończona pognębieniem katolickich kantonów, ob. Szwajcarja). W nowej djecezji sangalleńskiej były rytuały: churski, konstancjeński i sangalleński; dla zaprowadzenia jednostajności G. opracował Rituale romanum-sangallense (1849), na podstawie dawnych najlepszych rytuałów. Wydał także śpiewnik (Cantuarium Sancti-Galli, oder der St-Gallen schen Stiftskirche rómischer Choralgesang, aus alteren handsehriftl. und gedruckten Werken gesammelt, netst geschichtl. Einleilung uber d. Choralgesang im Kloster St-Gallen, 184 9), żeby usunąć muzykę światową, jaka się wkradła do kościołów. Od r. 1849, na założonym przez siebie kursie filozofji dla młodzieży katolickiej, w kantonalnej szkole sangalleńskiej wykładał główne działy filozofji i, wspólnie z benedyktynem Jerzym Ulber, wydał: Eandbuch der Philosophie (Freiburg 1853—57, 3 cz., obejmuje tylko wstęp, antropologię i logikę). Gdy rada kantonalna sangalleńska, złożona przeważnie z radykałów, połączyła wspomnianą szkołę ze szkołą protestancką miejską 1855 r. i wydała wiele praw przeciwnych Kościołowi, G. założył t. r. seminarjum mniejsze w St-Georgen (pod St-Gallen), a przeciw rzeczonym prawom wydal Die Lage der katholischen Kirche unter der Herrscha/t des Staatskirchenrechtes im Kanton St-Gallen (1858), które to pismo taki wpływ wywarło, że, przy następnych wyborach do rady kantonalnej, partja radykalaa upadła i niegodziwe prawa usunięte zostały. Po śmierci Mirer'a, G. jednozgodnie obrany został wikarjuszem kapituły (29 Sierp. 1862), a wkrótce potem bpem sangalleńskim (konsekrowany 3 Maja 1863); obecnie należy do filarów katolicyzmu w Szwajcarji. Podczas soboru watykańskiego (1869 — 70) G., jak wielu innych bpów, chciał, aby najprzód były rozbierane kwestje praktyczue, a potem dogmatyczne. Prasa liberalna z tego powodu zaczęła go wysławiać i udawać za przeciwnika nieomylności; zapał jej jednak ustał, gdy G. po powrocie, wspólnie z bpami szwajcarskimi, podpisał zbiorowy list pasterski p. t. Die Lehre von dem unfehlbaren Lehramte des rómischen Papstes und ihr wahrer Sinn, ein belehrendes Wort der schwsizerischen Bischofe an ihre Diocesanen (Einsiedeln 1871). Oprócz wspomnianych dzieł, G. napisał jeszcze: Gesehichte der altirischen Kirche und ihrer Verbindung mit Rom, Gallien und Allemanien (von 430—630), ais Einleitung in die Geschichte des Sli/tes St-Gallen (Freiburg, u Herder^, 1867 in-8, s. X 462), dzieło nader krytycznie opracowane, po większej części oparte na dokumentach rękopiśmiennych, jakie autor zebrał z bibljotek: sangalleńskiej, medjolańskiej i klasztoru Bobbio; opisuje życie śś. Patryka, Kolumby, Kolumbana i Galla i przychodzi do rezultatu, że stary irlandzki Kościół był synem rzymskiego, a sangalleński synem irlandzkiego. Der heil. Gallus der Apostel Allemaniens und seine Glaubens-lehre gegeniiber den Deutschkirchlern und ihren Irrthumern, St. Gallen 1845. Przeciw L. G. J. Sailer'owi, wydawcy Kroniki Wył'u (Chronik von Wyl, Abth. I St-Gallen 1864,—i Die Einfahrung des Christenthums in der Ostschweiz, ein Nachtrag zur Chronik von Wyl, St-Gallen 1865), napisał G: Der h. Gallus der Apostel Allemaniens nach den alteren Quel-len und den neueslen Fabeln (ib. 18 6 5) i Die heil. Glaubentboten Ko-