► Gran. 353 (1 305—132 1) wiele się przyczynił do wyboru i uznania królem Karola Roberta i za to otrzymał od niego w darze twierdzę Komorno; odbył synod prowincjaluy w Udvard r. 1 30 6, na którym postanowiono dzwonienie na Anioł Pański. C/ianadinus z Telegd (1 330—1349) przykładał się do wzbogacania i przyozdobiania katedry metropolitalnej i obwarowania miasta. Jan III z Kaniszy (1387 —1418) założył probostwo i kapitułę kollegjacką s. Stephani protomartyris de castro Strigoniensi. Za jego czasów kwitła szkoła kapitulna i połączone z nią kollegjum, które własnym nakładem utrzymywało ubogich uczniów i wysyłało ich do szkół zagranicznych. Towarzyszył on królowi Zygmuntowi w jego wyprawie przeciw Turkom, zakończonej nieszczęśliwą bitwą pod Nikopolis; ale podczas niewoli tego króla w Siklos zachwiał się w wierności dla niego i za to, po jego uwolnieniu i powrocie, ukarany został ntratą twierdzy G'u. Ale wrychle pogodził się z nim Zygmunt i r. 1414 powierzył jemu i pa-latynowi Gara zarząd państwa na czas swojej nieobecności. Zapobiegał on żarliwie i skutecznie szerzeniu błędów hussyckich i odbył dwa synody w G. Jerzy II z Pałoczy (1423— 14 39) otrzymał od króla Albrechta, któremu pomógł wstąpić na tron, twierdzę Dregely i bronił swoich praw przeciwko proboszczowi ze Stublweissenburga (Bialogrodu), wyłamującemu się z pod jego prymasowskiej władzy. Djonizy de Zeech, czyli Szeehy (1440—1464), kardynał kapłan, mianowany arcybiskupem przez Elżbietę, wdowę do królu Albrechcie, koronował jej trzechmiesięcznego syna Władysława na króla Węgier, za co ścigany przez stronników Władysława, króla polskiego, otrzymał od Papieża Mikołaja V godność dziedziczną prymasa Węgier i stałego legata Stolicy Apost. Odbył dwa synody, 1449 i 1450, w celu odnowienia katedry metropolitalnej i naprawy obyczajów. Jan IV Vitez de Zredna (1465 — 1472), przyjaciel Jana Hunjada i mistrz jego syna Macieja Korwina, będąc jeszcze biskupem wielko-waradyńskim przyczynił się wiele do wyniesienia na tron swego wychowańca. Później jednak, odstręczywszy się od króla dla jego samowładnych rządów, wraz z innymi magnatami, powołał na tron króla polskiego Kazimierza. Za co Maciej, utrzymawszy się na królestwie, kazał go zamknąć w twierdzy wyszehradzkiej. Wypuszczony na wolność, niedługo potóm umarł ze zgryzoty. Byl 011 miłośnikiem nauk i uczonych i zaszczepiał sztuki włoskie na ziemi węgierskiej. Tomasz IV Bakacs de Erdod (1497 —1521), kardynał i patrjarcha konstantynopolitański, jako opiekun króla Ludwika II wywierał zbawienny wpływ na sprawy państwa, ofiarował 20,000 dukatów na wojnę z Turkami i r. 1514 głosił przeciw nim wojnę krzyżową, która wyrodziła się w najstraszliwszą wojnę chłopską. Światły opiekun nauk i gorliwy naprawca obyczajów, był on obecnym na V soborze powszechnym lateraneńskim. Przeciwko wciskającym się do Węgier błędom tak zwanych reformatorów walczyli ze świątobliwą żarliwością: Jerzy III Szakmary (1521 — 1524) i sławny z nauki Władysław Szalkan (1524 — 1526), poległy w nieszczęśliwej bitwie z Turkami pod Mohaczem, wraz z królem Ludwikiem II, naczelnym wodzem Pawłem Tamory, arcybiskupem koloczskim i pięcioma innymi biskupami. Paweł Yarda (152 7 — 1549), mianowany arcybiskupem przez Jana Za-polja, był z sułtanem Solimanem pod murami Wiednia i doświadczał od niego wszelkich należnych względów, ale dla dobra rcligji i Kościoła prze-Encykl. T. VI. 23
