niezadowolniony z niedostatków ówczesnej scholastyki i bolejący nad nadużyciami pewnej części duchowieństwa, oddal się mystycznym marzeniom i, w imię wolności moralnej, usiłował ożywić słabnącego ducha chrześcjań-skiego. Charakterystyczną cechą tych reformatorów było dowolne tłumaczenie Pisma św. i podnoszenie praw wolności chrześcjańskiej. Kierunek ten, wywołany upadkiem nauk i obyczajów w ostatnich czasach wieków średnich, schlebiał bardzo subjektywizmowi, jako podnoszący niezależność jednostek w obec prawa i porządku kościelnego. Przeważał on pomiędzy bmtmi życia wspólnego, żyjącymi podług reguły ś. Augustyna, która bardzo upowszechniona była w Niderlandach (ob. Cleriei et fres vitae communis). W szkole tych braci Goch, jak i wielu innych jemu spółczesnycb, otrzymał gruntowne wykształcenie, o jakiem świadczą jego pisma. Zresztą młodość G'a zupełnie nam nieznana. Nie wiadomo także, gdzie kończył on nauki: prawdopodobnie w Paryżu. Pewniejsze wiadomości o G. zaczynają się od r. 1451, kiedy już w dojrzałym witku, pragnąc poświęcić się rozmyślaniu i studjom teologicznym, założył w Mechlinie priorat kanoniczek pod imieniem Tabor. Prawdopodobnie jest to ten sam G., który był przełożonym domu braci wspólnego życia w Harderwyk. W tymże czasie G. przyjął święcenia kapłańskie i zaczął pisać. Żyjąc w Mechlinie, gdzie było kilka klasztorów bogato uposażonych, przedewszystkiem zwrócił swoją uwagę na zbadanie życia zakonnego. Nie był on przeciwnikiem zakonów, ale nie zadawalniały go dotychczasowe przepisy zakonne i domagał się od zakonników swobodniej-siej, żywszej pobożności. Przez 24 lat spełniał obowiązki spowiednika w swoim domu kanoniczek; um. 2 8 Marca 147 5. Dzieła G'a są płodem żywego uczucia, a zarazem wielkiej swobody djalektycznej. Obok żywiołu mystycznego, widać tam i żywioł biblijny, t. j. skłonność do postawienia Biblji, jako jedynej reguły wiary i moralności. Biblja, podług niego, jest jedynem i nieomylnćm źródłem dla chcących pojąć rzeczy boskie. Teorja nie jest godną nazwiska umiejętności; prawdziwa filozofja polega na umiejętności życia. Najznakomitszym przymiotem człowieka, mówi G., nie jest rozum, jak tego uczy ś. Tomasz z Akwinu, ale wola; ta zaś jest wypływem miłości, a miłość daje nam wolność dzieci Bożych. Prawo Ewangelji jest prawem miłości. Wolność i miłość są nieodłączne od siebie; nie masz wolności tam, gdzie nie ma miłości. Miłość jest rzeczywistą, realną zasadą teologji, Objawienie zaś Boże, zawarte w księgach kanonicznych Pisma Św., stanowi jej zasadę formalną. G. więc jest anti-filozofem; z drugiej znów strony jest antipelagjanistą, ponieważ, podług niego, człowiek sam z siebie nie może uczynić nic dobrego, chrystjanizm nie jest prawem tylko moralnćm, ale łaską i odkupieniem. Glówniejsze zdania teologji G'a są: wszystko z Boga, przez Boga, do Boga. Bóg jest źródłem nietylko wszystkiego, co jest, ale wszystkiego, co jest dobrćm. Najwyż-snćm przeznaczeniem człowieka jest zjednoczenie z Bogiem przez miłość. Wszystko, co jest w człowieku, jest naturą albo łaską: naturą jest to, co od Boga mu dane, aby był; łaską jest to, co mu dane nad naturę, aby był dobrym i miłym Bogu. Co się tyczy grzechu pierworodnego, Goch, oprócz pochodzenia cielesnego, przyjmuje jeszcze naśladowanie grzechu Adama, jako przyczynę grzechu, w tem znaczeniu, że skłonność do grzechu działając w każdym człowieku, wywołuje grzech tymże sposobem, jakim do Incykl. T. VI. 16
