Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 163.jpeg

154 Gessen.—Geth. 276). Strabo (Rer. geogr. 1. 17 c. 1 § 21 3. 804) liczy do Arabji północno-wschodnią część Egiptu, która, poczynając od Nilu, styka się z Arabją: Arabia inter Nilum jaeeł et Arabieum sinym, et in ertremis ejus partibus situm est Pelusium. Herodot (Hist. IV 5, 35) tę samą część nazywa 'Apagia. Słusznie przeto i 70 w Gen. 45, 10. 46, 34. ziemię Goszen nazwali fij reałfi 'Apafiiaę (liemia Gesem arabska). Mojżesz też wyraźnie nadmienia (Gen. 4 7, U. cf. 4), ie Józef, z polecenia Faraona, oddał braciom najlepszą część ziemi, w miejscu zwanem później Ramesses (hebr. Raemses). To zaś Ramesses 70 kładą (w Gen. 4 6, 2 8). zamiast Goszen i mieszczą przy Heroopolis. Więc Ramesses, Goszen i He-roopolis uważają jeśli nie za jedno, to przynajmniej za miejscowości blisko siebie leżące. Heroopolis zaś (toiv ^pwow 7tó>.tę) leżało prope Arsi-noam in Arabici sinus intimo reeessu (Strabo 1. c. § 26; cf. c. 3. § 20 i 1. 16, c. 4, § 2). To wszystko naprowadza na wniosek, że ziemia G. odpowiada dzisiejszej prowincji Szarkih, czyli Szurkjeh, rozciągającej się między wschodnią odnogą Nilu, morzem Srodziemnćm, Arabją, morzem Czerwonćm i Egiptem środkowym, a posiadającej liczne kupy gruzów, zwane przez arabów pagórkami i grobami żydowskiemi (TeU-el-Jhud, Tur-bet-el-Jhvd. Ob. Hartmann, Erdbeschr; von Aegypt. p. 880. Ausland r. 1851 p. 520). Według Józefa Flawjusza (Amig. II 7, 8), w skład ziemi G. wchodziło i Heliopolis (hebr. On). Cf. Phithom i Ramesses. O czasie przebywania Izraelitów w ziemi G. ob. a. Chronologja bibl. § 8; o wyjściu ztamtąd obacz art. Czerwone morze. Cf. Gesenii, Thesaur. I 307.  X. W. K.
 Geth, hebr. Gath (naczynie, w którem się winne grona wytłaczają), 70: ΓέV, u Józefa Flawjusza Γίττα v. Γίττη. I. jedno z 5 większych miast filistyńskich (Jos. 13, 3. I Reg. 6, 17. 21, 10. 27, 2. II Reg. l, 20). Podczas pobytu Izraelitów w ziemi Gessen (ob.), Gethejczycy napadali na ich trzody i rabowali. Za Saula królem ich był Achis (ob.), prawdopodobnie ojciec Ethai a (ob.). Dawid po ustaleniu się na tronie poskromił filistynów i zdobył G. (tulit frtnum tributi w II Reg. 8, 1. cf. I Par. 18, 1). Roboam ufortyfikował to miasto (n Par. 11, 8); za Joasa wpadło ono w ręce Syryjczyków (IV Reg. 12, 17), lecz odebrał je nazad Ozjasz (II Par. 26, 6). Za ś. Hieronima G. było vieus vel mammus (S. Hieron. Com. in Mich. 1, 19); dziś nie ma i śladu jego. Przypuszczają wprawdzie, że dzisiejsze Tel-el-Turnus, o 3 mile na wschód Azotn leżące, albo wioska Gatha, na południu Jaffy, są szczątkami dawnego G., lecz przypuszczenie to sprzeciwia się podaniu Euzebjusza (Onomast.) i Hieronima, którzy kładą G. na drodze od Eleutheoropolis (Betogabra) do Dio-spobs, o 5 mil rzyin. od pierwszego.—2. Gethremmon hebr. (Gath-rimmon), nazwa dwóch miast kapłańskich, z których jedno leżało w pokoleniu Dan (Jos. 19, 45. 21, 24), drugie w pokoleniu Manassesa (ib. 21, 25). Pierwsze za Euzebjusza (Onomast.) było znaczną wioską, o 12 mil rzym. odległą od Diospolis (Lydda), na drodze ku Eleutheoropolis. Prawdopodobnie dziś w tćm miejscu wieś Beit-Dubran, na północy względem Beit-Dżibrin (Robinson, Palłst. II 692). O drugiem Gethremmon oprócz Jos. 21, 25 nigdzie więcej nie ma mowy. Z Gethremmon zdaje się pochodził Obededom getejczyk, z pokolenia Levi (I Par. 15, 18. 24. 16, 15), W którego domu spoczywała przez pewien czas Arka przymierza (n Reg. 6, 8. 10, 11). 3. Geth-hepher (hebr. Gath ho-hepher), mia-