Gerson—Gertruda. 147 Lecuy (Par. 1835, 2 t.), P. Faugere (ib. 1838), C. Schmidt (Strasb. 1835), Thomassy (Par. 1 843), Schwab (WUrzb. 1858). Cf. Engelhardt, De Gersonio mystico, Erl. 18 23; Jourdain, Doctrina Gersonii de theologia mystica, Par. 1838; Joh. Zurcher, Gerson's Stelinng auf dem Con-cile von Constanz, Lipsk 1873; Sermon inedit de Jean Gerson sur le retour des Grecs a (unitę preche en presence de Charles VI en 1409, pu-blie pour la premiere fois par le prince Augustin Galitzin, Paris 1859 (odbite w 200 egzempl.). N. Gertruda, albo Gertrauda, łac. Gertrudis (ze Staroniem, podług tłumaczenia jednych: bardzo miła, podług innych: miła dzieweczka) I. Święta (l 7 Marca, al. 10 Kw., 30 Maja, 2 Gr.), ksieni opactwa NiYelle w Bra-bancie, córka Pipina z Landen i Issy. Pobożnie i troskliwie wychowana przez rodziców, od najmłodszych lat powzięła zamiar poślubienia Bogu panieństwa swego. Pewnego dnia, gdy król Dagobert z synem księcia Austrazji gościł w domu jej ojca, młody książę, zachgcony do tego i przez Pipina i przez Dagoberta, prosił o rgkę Gertrudy. Przywołano tedy panng i matkg jej; lecz Gertruda, na zapytanie Dagoberta, czy zechce przyjąć za mgża tego pięknego młodzieńca, odzianego w złoto i jedwab: si illum puerum auro fabricatum, sericis indulum, uoluisset habere sponsum, stanowczo odpowiedziała: „Ani tego nie chcę, ani żadnego innego oblubieńca, jedno Chrystusa." Po śmierci Pipina, Issa, na żądanie Amanda (ob.) biskupa, nie bez wielu trudności i przeszkód, założyła w Nivelle dwa klasztory, męzki i żeński, i postanowiła ksienią córkg swą G. Sama jej włosy postrzygła, chcąc ją tym sposobem zabezpieczyć od napaści kilku konkurentów, natarczywie i jakby przemocą domagających się jej ręki: capillos ad instar coronae abscidit. Młoda ksieni z wielką gorliwością sprawowała swój urząd, ku własnemu i drugich zbawienia. Jaśniała i przyświecała drugim, jako wzór wszelkiej cnoty, miłości Boga, żarliwości o dom Boży: erga vasa ecclesiasiica summo studio pastorałem habebał curam; wzór pobożności, czystości, surowego postu, niezmiernego miłosierdzia dla ubogich i wdów i sierot i pielgrzymów i więźniów, czułej troskliwości o chorych i podeszłych wiekiem zakonnicach, jakie miała w swym klasztorze. Dziwna ją w tćm wszystkićm ożywiała i wspierała siła we-wngtrzna, której coraz nowe zasoby czerpała w ustawicznćm czytaniu Pisma św. i ksiąg pobożnych; ztąd i córki swe duchowne do tegoż świg-tego nawyknienia wdrażała i sama im wskazywała, co czytać mają. „W skutek tego ciągłego czytania, powiada pisarz jej życia, wszystkie prawie ksiggi zakonu Bożego na pamięć umiała, i zawiłe tajemnice i przypowieści, z objawienia Ducha Św., jasno i zrozumiale słuchaczom tłumaczyła. A przez posłów swoich... święte księgi z miasta Rzymu, i z zamorskich krain ludzi uczonych sprowadzała, ku nauczaniu wyroków zakonu Bożego, aby i dla siebie i dla swoich miała nad czóm, wedle natchnienia Bożego, rozmyślać." Po śmierci matki, która jej pomagała w zarządzie obu klasztorów, Gertruda zwierzchnictwo nad klasztorem męzkim zdała w zupełności na kilku doświadczonej cnoty kapłanów, a do zawiadywania żeńskim przybrała do boku swego te z pomiędzy zakonnic, które roztropnością i cnotą więcej nad drugie do rządów się zdawały uzdolnione. Później, uznając, że siły jej nikną, w skutek ciągłych postów i czuwania, zrzekła się godności swej, i ksienią na miejsce swoje mianowała swą siostrzenicę Wil/etrudę, „od dzieciństwa, mówi ży-
