Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 083.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Wystąpił problem z korektą tej strony.

74 Gedrojć.—Geiger. dnich. Um. 1T Lipca 1838 w Olsiadach, pochowany w Worniach. G. przełożył Noury Testament na język żmudzki i drukował go swoim nakładem. Cf. J- Bartoszewicz w Orgelbr. Eneykl. większej t. IX. Geennom, Ennom (hebr. ge-hinnom—dolina Hinnom, Jos. 15, 8. albo gt-b'ne-hinnom, IV Reg. 23, 10. Vulg. Benennom, II Par. 28, S. dolina synów Ennom), dziś Wacli-Dżehennam, dolina na polud.-zachód Jerozolimy, naprzeciw bramy garncarskiej (Jer. 19, 2), stanowiąca granicę między pokoleniem Judy i Benjamina. W tej to dolinie, między źródłami Siloe i Rogel, bywał stawiany ołtarz na cześć Molocha, bożka Moabi-tów, któremu dzieci na ofiarę składano (IV Reg. 23, 10. Jer. 7, 31. 19, 5. 32, 35). Miejsce to przezwano Topheth (obrzydzenie), a w ostatnich czasach stało się tak wstrętnćm Żydom, że wyraz Geennom (Vulg. gehenna) stał się synonimem piekła (Mat. 5, 22.. Mar. 9, 43... Luc. 12, 5). X W. K. Geiger Franciszek Tyburcy, ur. w Ilartung pod Ratyzboną r. 175 5. Początkowe nauki pobierał u jezuitów, potem w seminarjum benedyktynów, w klasztorze ś. Emmerama, następnie (1 7 7 2) odbył nowicjat u franciszkanów w Lucernie i tam złożył śluby zakonne. Wysłany do Ratyzbony dla dokończenia studjów, poświęcał się matematyce i filozofji; teologji uczył się w Wtlrzburgu. Po przebyciu tych długich przygotowań, otrzymał katedrę języka hebrajskiego w Ratyzbonie, potem katedrę poezji i retoryki w Offenburgu (gdzie pisał wiele komedyj i oper, dorabiając do nich muzykę), nczył filozofji w Fryburgu, w Szwajcarji, nakoniec został teologiem i kaznodzieją przy kościele katedralnym w So-lothurn. W tśm mieście zaprzyjaźniwszy się z posłem francuzkim markizem de Verrac, w chwili wybuchu rewolucji przyjął udział w spisku, mającym na celu, przy pomocy rozpuszczonych do domu 20,000 żołnierzy szwajcarskich, wtargnąć do Francji i przywrócić monarchję. W inne zresztą projekty polityczne wdawać się nie chciał, odrzucił propozycję księżnej Lianconrt, która pracowała nad tćm, aby Szwajcarja wypowiedziała wojnę Francji. Odtąd wyłącznie zajmował się teologją i sprawami Ko-ściołs. „Wszystkie nasze agitacje wydają mi się czystą komedją", mawiał nieraz. „R. 1 7 89 wielkie peruki odgrywały swoją rolę, ale jeszcze w tymże roku wyszły z mody i opuściły scenę. Ukazały się natomiast trójkolorowe szarfy, patrjotyczne kokardy. Aktorowie zmieniali się nagle, co-dzień to inne maski. Spojrzawszy w górę, poradziwszy się Opatrzności, i potćm patrząc na to, co się dzieje na ziemi, każdy przyznał, że to takie błache, niskie i nędzne, iż nie warte zajęcia." Z Solothurn wezwano G'a do Lucerny na nauczyciela teologji i historji kościelnej. Usadowiwszy się w tćm mieście, będącem wówczas Siedliskiem nuncjatury i stolicą kraju, G. rozszerzył pole swej działalności, stanął na czele stronnictwa katolickiego i walczył przeciwko knowaniom rewolucyjnym. Z którejkolwiek strony zaczepiono Kościół, wszędzie w szeregu walczących G. był pierwszym, wydając broszury jedne po drugich, z których złożyło się 8 tomów, ważnych co do treści, a przytem pisanych językiem zwięzłym, przekonywająco i z namaszczeniem. G. został teologiem nuncjatury i pracował pod nuncjuszami: Graviną, Testaferratą, Zenem, Mauhi'm, Nastal-łi m i Ostinim, których był przyjacielem i domownikiem. Kiedy w Niemczech zakazano duchowieństwu znosić się ze Stolicą Apost., kapłani udawali się do G'a, który ich sprawy już za pośrednictwem nuncjatury, już