Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.6 057.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Wystąpił problem z korektą tej strony.

48 Garasse. Garasse Franciszek, jezuita, nr. w Angouleme r. 1585, wstąpił do zakonu ś. Ignacego r. 1601, był najprzód nauczycielem, potem poświęcił się ambonie, z pożytkiem i zajęciem słuchaczów kazał we Francji i Lo-taryngji. Obdarzony żywą wyobraźnią, obok wielkiego oczytania posiadał łatwą wymowę, ale schlebiał zepsutemu smakowi swojego czasu. Ściągał słuchaczów zarówno opowiadaniem anegdot, jak i umiejętnem dobieraniem przedmiotu do swoich kazań. Zbytnia uszczypliwość paraliżowała wpływ jego pism, wymierzonych przeciwko nieprzyjaciołom wiary, ateuszom i niedowiarkom. Prace literackie Garasse'a dowodzą wielkiej erudycji, są płodem żywej wyobraźni, ale grzeszą brakiem porządku i pełne są pomyłek historycznych i chronologicznych. Z tego powodu zarzucali mu przeciwnicy, że sam byl twórcą śmiesznych i dowcipnych zdarzeń, wymyślonych na rachunek niedowiarków i heretyków. Ale nie należy zapominać, ^e do rzędu przeciwników Garasse'a należeli zawzięci nieprzyjaciele jezuitów, stronnicy parlamentu i przyszli ojcowie jansenizmu. >'a czele tych wszystkich stał ksiądz de Saint-Cyran, który zwyczajem jansenistów zarzucał Garasse'owi, że odnowił i upowszechnił wiele anegdot, dowcipnych słówek, rzuconych przez niedowiarków, zamiast je zbić w swojem szczególniej dziele Doctrine curieuse. Ale cobykolwiek uczynił jezuita, nigdy nie dogodzi przeciwnikom: w9zakże i sami historycy zakonu przyznają, że Garasse szkodził sam swoim pismom brakiem taktu i roztropności, zbytecznym gonieniem za satyrą. Voltaire nie raz korzystał ze zbioru Garassa i przerabiał jego dowcipy. W stosunkach osobistych Garasse był miłym i ujmującym. Wydalony do Poitiers, padł ofiarą poświęcenia, z jakiem usługiwał chorym w szpitalu podczas zarazy. Już język odmawiał mu posłuszeństwa, a jeszcze zwracał się do cierpiących ze słowami pociechy; umarł i 4 Czerwca 16 81 r. Z licznych dzieł G'a, znanego i z utworów poetycznych, wyliczamy następujące: Elegiarum de funesta morte Ilenrici Magni, lib. sing. Pictar. 1611; Sacra Ehemensia, carm. Iieroico nomine coli. Pictav. oblata Ludovico XIII, ibid. 1611; Anclreae Scioppii, Casparis fratris, Elixir caloinisticum et cum testamentario Anti-Cotonis codice nuper invenlo, in ponte Charentonis (Antverpiae) 1615. Pod imieniem uszczypliwego Sci(rppius'a (ob.) Garasse naśladuje cierpki styl obranego wzoru, zwalcza kalwinistów. Audreae Scioppii, Casp. frałr. Horoscopus Anti-Cotonis ejusąue germanorum, Martillerii et Hardemllerii vita, mors, coenotaphium, apotheos. Antverp. 1614 in-4, Ingolstd. 1616. O Coton'ie i jego dziele: Lettre declaratoire etc. ob. tej Enc. III 509. Garasse zbijał tu. satyrę, przeciwko o. Coton napisaną p. t. Anti-Coton, a przypisywaną Piotrowi de Coignet, występując jednocześnie przeciwko dziełom Hardvil-lier'a, La Martelier'a i Montholona, w sprawie między uniwersytetem a jezuitami; Le banąuet des sages parCh. de 1'Epinoeil (pseud.), 1617, po ogłoszeniu zaraz wycofane z obiegu. Le liabelais reformę par les ministres etc.,Bruxel. 1619, pismo satyryczne przeciwko kaznodziejom kalwińskim, szczególniej przeciwko iloulMowi, którego G. nazwał nowym Rabelem. Kecherches des recherches et autres oeuores ile M Etienne Pasąuier etc., Paryż 162 2, krytyka na członka parlamentu St. Pasciuiera, który należał do przeciwników towarzystwa Jezusowego. Syn Pasquier'a bronił ojca w piśmie p. t. „Dśfense pour E. Pasąuier," Paryż 1 6 24, drugie wydanie p. t. „Anti-Garasse," 1 627; dwie te książeczki są zbiorem obelg różnego rodzaju. La doctrine curieuse des beaux-esprits de ce temps oupretendus telsy