18 Galilea.—Galilei. „Galilejczycy, mówi J. Flawjusz (De bel. jud. III 3. 2), nie znają bo-jaźni ni ubóstwa. Grunt urodzajny, pastwiska bogate i liczne, drzewa wszelkiego rodzaju swoją płodnością wabią nawet tych, którzy zresztą mało sobie ważą rolnictwo. Kraj cały jest uprawiany przez mieszkańców i nie ma żadnego miejsca nieuprawionego, żadnej pustyni; jest tam wielka liczba miast, między któremi wiele warownych, a wszystkie bardzo ludne, z powodu dobroci ziemi; najmniejsze mają po 15,000 mieszkańców." Liczba miast i wsi dochodziła do 404 (Jos. FI. Vita 45). To szczególniej stosuje się do zachodniej strony Galilei, naprzeciw jeziora Genezaret i do całej okolicy, w której leży toż jezioro. Galilejczycy byli mężnymi i pracowitymi (id. Ant. XIII 5, 6. Bel. jud. III 3, l); mimo to byli u innych Żydów w pogardzie, nie tyle z powodu swej prostoty, ile raczej ztąd, że ich nie uważano za czystej krwi Żydów, ani za prawowiernych (Joan. 7, 52. cf. l, 4 6. Act. 2, 7); raził też acho żydowskie djalekt galilejski (Mat. 26, 73. Mar. 14, 70), odznaczający się twardością wymawiania, przemienianiem liter gardłowych, wymawia'niem a jak o i t. p. (Lightfoot, Hor. hebr. s. 151; Pfeiffer, Diatrib. de ling. Galilaeor., Viteberg. 1663; Friedlieb, Archaologie d. I.eidensgesch. s. 84). 0 cyfrze ludności galilejskiej można mieć ztąd wyobrażenie, że Józef Flawjusz, podczas wojny z Rzymianami, już po klęskach, zebrał 100,000-czne wojsko w G. (De bel. jud. II 20, 6. 8). Największemi miastami G'i były: Sepphoris (dawna stolica) i Tiberias (późniejsza stolica). Joseph. FI. Vita 6 5. Po wygnaniu Archelausza (ob.), kiedy Judea została prowincją rzymską, G. była od Jerozolimy niezależną. Z pozwolenia Rzymu panował w niej Herod Antipas, jako tetrarcha (Luc. 3, i. 2 3, 6.. Jos. Flav. Ant. XVII 11, 4), który, podczas Męki P. Jezusa, czasowo przebywał w Jerozolimie z okazji Paschy, zapewne w pałacu swego ojca. G. była ojczyzną N. M. Panny, w niej się wychowywał P. Jezus i .pierwsze cuda czynił; ztamtąd także pochodzili Apostołowie: Piotr, Andrzej, Jakób, Jan, Filip, Bartłomiej, Szymon i in. Wzgardzona więc prowincja kraju najwięcej wzgardzonego na świecie stała się kolebką zbawienia. Przez długi nawet czas poganie nazywali pogardliwie chrześcjan galilej-czykami (Theodoret. Hist. III 2 5. Soerat. Hist. III 4); w tymże duchu Juljan Apostata wyrzekł z wściekłością: „Zwyciężyłeś Galilejczyku!" Miejscowości sławniejsze G'i ob. Nazaret, Kana, Kafarnaum, Naim, Tabor, Mageddo, Betsan, Tiberias i in. X. W. K. Galilei Galileo (Galileusz), ur. 18 Lut. 1564 r. w Pizie, pochodził z szlacheckiej rodziny florenckiej, otrzymał staranne wychowanie 1 wcześnie dał się poznać światu uczonemu odkryciem prawa ruchu wahadłowego (r. 1583,), które to prawo spożytkował później Huyghens do urządzania zegarów wahadłowych. R. 1589 został professorem matematyki w Pizie, 1592 otrzymał takie samo miejsce w Padwie; w tem mieście, równie jak w Wenecji, zajmował się budowaniem różnych maszyn dla arsenałów rzeczypospolitej i wynalazł różne instrumenta fizyczne i geodezyjne. Nowy popęd otrzymał duch wynalazczy Galileusza r. 1609, gdy w Hollandji wynaleziono teleskop. Przypadkowo posłyszał o tóm G. i po krótkim namyśle udało mu się zrobić taki sam instrument. Użycie tego instrumentu do obserwacyj astronomicznych naprowadziło go na wiele świetnych odkryć, jak gór na księżycu, księżyców jowisza, piorścienia
