nifacy IV otrzymał od Fokasa pozwolenie przerobienia pantheonu (ob.) na kościół katolicki. (Schrödl). A. B.
Folengo Teofil, ur. 1484 w Mantui, służył wojskowo, później został benedyktynem; um. 1544 w klasztorze pod Bassano. Poezji makaronistowskiej nadał właściwy jej charakter i napisał pod pseudonimem Merlino Coccajo i Limerno Pitocco poematy bohaterskie: Baldus i Orlandino; Opus maccaronicum, Amst. 1768—71, 2 t. Moscaea (Wojna komarów) wydał F. W. Genthe (Eisleb. 1846) i Fuchs (1850).
Fonseca. Nazwisko Fonseca nosiło wielu hiszpańskich i portugalskich uczonych i książąt Kościoła, lecz najsławniejszym z nich jest jezuita Piotr, ur. 1528 r. w Cortizada, wsi portugalskiej. Ten wstąpił 1548 r. w Coimbra do zakonu jezuitów, udał się 1551 r. do kwitnącego naówczas uniwersytetu w Ewora. Tam został sławnym professorem i otrzymał, w skutek wysokich wiadomości filozoficznych, nazwę portugalskiego Arystotelesa. Wkrótce obrano go w zakonie assystentem jenerała, wizytatorem prowincji, a Papież Grzegorz XIII i król hiszpański Filip II używali go często do załatwiania ważnych interesów. Um. w Lizbonie 1599 r. i pozostawił rozmaite dzieła treści filozoficznej, z których najznakomitszem jest Kommentarz na Metafizykę Arystotelesa. Lecz jeszcze sławniejszym jest Fonseca przez ucznia swojego Ludwika Molinę, który przypuściwszy w Bogu tak nazwaną „scientia media,“ chciał tym sposobem rozwiązać trudne zadanie pogodzenia łaski z wolnością (ob. Molina). Fonseca miał pretensję, że zasługa wynalezienia tak zwanej „scientia media“ jemu się należy, i że Molina na uniwersytecie w Ewora tę myśl od niego przejął. Inni jednakowoż wystąpili za Moliną, i pewną jest rzeczą, że dopiero Molina tego terminu użył i całą teorję uporządkował. Ob. Hottinger, Fata doctrinae de Praedestinatione, lib. IV p. 94 sq. i Biographie universelle, t. XV p. 172; De Backer, Biblioth. X. F. S.
Fontaine Jakób de la, belgijczyk, ur. 28 Lut. 1650, do jezuitów wstąpił 1668 r.; był spowiednikiem i teologiem arcybpa mechlińskiego; gorliwie stawał w obronie bulli Unigenitus; lecz niektóre jego dzieła pomieszczone zostały na Indeksie. Um. w Rzymie 18 Lut. 1728 r. Pisał pod pseudonimami: 1) Dydaka de Oropega, Statera libelli famosi, cui titulus „La morale relachée“ etc. (1682); Epistola prima ad Ill. Apostolicae Sedis in Belgio Internuntium (w obronie arcybpa mechlińskiego, 1691 r.); 2) Jakóba de Monbron, Ad Innocentium XII Pont. Max. disquisitio historico-theologica: an jansenism us sit merum phantasma (Colon. 1692, na ind.); 3) Korneljusza a Cranebergh, Fraus 5 articulorum a pseudo-Augustini discipulis obtrusorum (ib. 1690, na ind. do r. 1770); Krzysztofa Jacobs Paderborn, SS. D. N. D. Clementis Papae XI constitutio Unigenitus theologice propugnata (Romae 1717—24, Dilingae 1720, 4 v. f.). To ostatnie dzieło należy do najważniejszych prac o jansenizmie. Inne dzieła F’a ob. De Backer, Biblioth.
Fontaney Jan de, jeden z 6-u missjonarzy matematyków (cf. Bouvet), wysłanych do Chin r. 1685. Podczas podróży F. obserwował całkowite zaćmienie księżyca w królestwie Siamskiem r. 1685, jak to było umówionem z Cassini’m. Po przybyciu do Chin, osiadł najprzód w Nankinie (Maj 1688), zkąd rozszerzał Ewangelję do koła; mieszkał też przez pewien czas w pałacu cesarskim w Pekinie. R. 1699 odbył pierwszą podróż do Europy, później drugą (1703) i trzecią (1720), dla zdania spra-
