Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 477.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
466
Focjusz.

röther op. c. III 70—92. 5) Z prawa kanonicznego przypisywano F’wi: a) Synagoge, prostą kompilację, czyli zestawienie w chronologicznym porządku 10 synodów, przy których na końcu dodane są, kanony apostolskie i synody kartagińskie etc. b) Tę kompilację miał potém F. ułożyć systematycznie, porządkiem materji i podzielić na 14 tytułów, z czego powstało Syntagma canonum. c) Do „Syntagma,“ pod odpowiednie tytuły, wcielić miał prawa świeckie o rzeczach kościelnych, i tak przerobiony kodeks nazwał Nomokanonem. Ten jednak Nomokanon, pod imieniem F’a wydawany (ed. Chr. Justel. cum vers. H. Agylaei, Paris 1615; ap. Voell. et Justel. Bibl. jur. can. II 815...), prawdopodobnie pochodzi z drugiej półowy VII w., od tego samego może autora, co i Collectio eccl. constit., przypisywana Balsamonowi (ob.); F. zaś w nim tylko dodatki niektóre wtrącił zkądinąd (ob. Hergenröther op. c. s. 105). Był on zresztą nietylko wydawcą dawnych praw i ich kommentatorem, lecz też prawodawcą. Jego postanowienia synodalne z lat 861—879 weszły do kanonicznych kodeksów kościoła wschodniego, a listy patrjarchalne są prawie tém dla Wschodu, czem Decretales papiezkie dla Kościoła powszechnego. Treść i wydania tych listów ob. Hergenröther l. c. s. 128.. 6) Przeciw paulicjanom księgi 4, pierwszy raz całkowicie wyd. Chr. Wolf (Anecdota greca, Hamb. 1722, II 8; ztąd ap. Galland. Bibl. PP. t. 13). F. podaje tu historję tych heretyków (ks. I) i zbija ich błędy. 7) Księga o nauce świętej względem Ducha św. (Liber de Spiritus S. mystagogia, nunc primum ed. J. Hergenröthor, Ratisbonae 1857), najważniejsze z polemicznych pism przeciw łacinnikom, o pochodzeniu Ducha ś.; potém streszczone zostało przez samego F’a dla spopularyzowania (Lib. de myst. s. 113—120). 7) Συναγωγαὶ καὶ ἀποδείξέις etc. Collectanea et demonstrationes collectae ex synodicis et historicis documentis de episcopis et metropolitis atque de aliis necessariis quaestionibus, także pko łacinnikom, wydane 1-y raz w (Fontani) Novae deliciae eruditorum, Florent. 1785 t. I par. II s. 1—80, z rozwlekłemi notami w duchu febronjańskim; 2-e wyd. ap. Baletta. Epistolae Photii. 8) Do tych, którzy mówią, że Rzym jest pierwszą stolicą, ap. Bevereg. Synodic, t. III, na końcu I cz. wydane jako dodatek należący do Synopsis epistolarum canonicarum Aleksego Aristen’a (pisał w XII w.). Wszystkie dotąd wspomniane dzieła razem pierwszy raz wydał r. 1860 ks. Malou w Migne’a Patrol, graec. t. 101—104, według poprzednich najlepszych wydań. Tamże znajdują się zebrane 9) Listy F’a rozmaitej treści; te mało co lepiej wydał później J. Baletta (Φοτίου Ἐπιστολαί, ἐν Λονδίνῳ, 1864). Hergenröther wydał po grec. i łac. (w Monumenta graeca ad Photium ejusque historiam pertinentia, Ratisbonae 1869) następujące drobniejsze pisma F’a, poprzednio niedrukowane: 10) De divma liturgia decretum, 11) Fragmenta dialectica, 12) Fragmentum homiliae, 13) Gnomologia, 14) Opusculum contra francos (znane tylko z późniejszej przeróbki). Najgruntowniejszém dziełem o F’u jest J. Hergenröther, Photius, Patriarch v. Constpel, sein Leben, seine Schriften u. d. griech. Sch. (Regensb. 1867—69, 3 grube tt. in-8; do tego należą cytowane Monumenta gr., przez tegoż autora wydane). W t. I rozbiera Hergenröther czasy przedfocjuszowe i początkowe dzieje F’a w II działalność, a w III pisma (s. 1—264), teologiczne nauczanie F’a (s. 264—652) i dalsze po F’u czasy. Rzecz cała oparta na źródlach drukowanych i na rękopiśmiennych, przez autora pierwszy raz użytych.