Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 351.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
340
Fetyszyzm. — Fèvre.

świadectwo prawdy dotykąją oni swoich Fetyszów. U dzikich ludów Ameryki północnej goście i posłowie zostają pod opieką wielkiego ducha. Niektóre też rzeczy przez położenie na nich pewnych znaków bywają Tabu, t. j. poświęcone i nietykalne. Nareszcie, u wielu wyznawców Fetyszyzmu znajdujemy wiarę w nieśmiertelność duszy i życie przyszłe, chociaż wyobrażenia ich o tem przyszłem życiu i jego warunkach są tak zmysłowe i tak się różnią między sobą, jak i same ich pojęcia o duszy. Niektórzy mniemają, że ich życie zagrobowe jest po prostu dalszym ciągiem obecnego, tylko w pewném, nieznaném miejscu; według innych, dusze ich rozłączone ze swojemi ciałami mają wieść dalej gdzieś byt niezupełny i smutny. Jednak po większej części pojmują ów byt dwojaki: szczęśliwy i nieszczęśliwy. Ale warunki tego przyszłego szczęścia i nieszczęścia nieodpowiadają jakiejkolwiek wartości człowieka moralnej, a tylko temu co w ich pojęciach uchodzi za najlepsze. Mianowicie, człowiek za grobem bywa bogatym lub ubogim, silnym lub słabym, u niektórych wedle tego, jakim był za życia, u innych przeciwnie. U niektórych wyznawców Fetyszyzmu, mianowicie w Afryce i Ameryce, znajdujemy wiarę w przechodzenie dusz w inne ciała ludzkie i zwierzęce. Ponieważ wszystkie pojęcia religijne, przy całej ich różnorodności, zamykają w sobie ślady podań pierwotnych, prawdziwych, lecz skażonych w rozmaity sposób, przeto i w fetyszyzmie pokazują się nam te ślady, jakkolwiek nader już słabe i niewyraźne, w owém ciemném jego pojęciu o bóstwie, jako istocie wyższej od człowieka, w uznaniu potrzeby ofiary i umartwienia dla przebłagania bóstwa, i nareszcie w wierze, jakkolwiek także ciemnej, w nieśmiertelność duszy. Fetyszyzm rozpościera się daleko w średniej, północnej i północno-wschodniej Azji, u narodów plemienia mongolskiego i Finnów czyli Turanów; w środkowej i południowej Afryce u murzynów; w Australji i w Ameryce u tamecznych ludów barwy ciemnej i czerwonej S. S.

Feuillée (czyt. Föllje) Ludwik, franciszkanin, ur. 1660 w Mane, w Prowancji, członek paryzkiej akademji nauk. Z polecenia króla Ludwika XIV odbył, jako naturalista, wiele wypraw naukowych, a mianowicie na Wschód r. 1700, do Indji 1703, do Chili i Peru 1709; po powrocie król zbudować dla niego kazał obserwatorjum astronomiczne w Marsylji. Pracą i podróżami osłabiony, um. 1732. Skromność i prostota podnosiły w nim jeszcze zasługę jego nauki. Sprawozdania z jego podróży astronomiczne i botaniczne są wzorem prac tego rodzaju. Cf. Feller, Biogr. universelle.

Fèvre Justyn Ludwik Piotr, ur. w Riaucourt, depart. Haute-Marne, r. 1829; proboszcz w Louze. Wspólnie z J. Carnandet (ur. 1820 r., bibljotekarz miasta Chaumont) wydał Les Actes des saints d’après les Bollandistes, Mabillon etc., Besançon 1866, 6 v. in-8. Sam zaś jest autorem pism: Le Budget du presbytère, ou Considérations sur la condition temporelle du Clergé catholique (Paris 1858, bezimien.); Education des enfants à la maison paternelle (ib. 1861); L’Eglise cathol. et les journaux impies (ib. 1865); Du gouvernement temporel de la Providence dans ses principes généraux et dans son application aux temps présents (Nancy 1857, 2 v.); Histoire de Louze (Paris i860); La legitimité de la IV dynastie, suivie d’un appendix intitulé les Etrennes de l’imperatrice (ib. 1863); La mission de la bourgeoisie, suivie d’études sur le gouvernement, le clergé, la