a Małgorzata wyjechała z Francji, parlament zapozwal F’a, jako podejrzanego o herezje, przed swój sąd (3 Pażdz. 1525). F. schronił się do Strasburga, do Capitona, i ukrywał się pod im. Antoniego Peregrinusa (Herminjard, Corresp. des reformat. I 411). Wygnanie krótko trwało, bo król Franciszek I, wróciwszy z niewoli, zawiesił proces przeciw F’wi, jego samego przyzwał do kraju (w Kwiet. 1526) i zamianował nauczycielem młodego księcia Karola Orleańskiego i bibljotekarzem w Blois, na której to Posadzie F. zostawał do r. 1530. Uwolniony ze dworu, udał się (1531) na dwór Małgorzaty de Valois do Nerac i tam † 1537 r., wśród zgryzot sumienia (Farel, ap. Bonnet, Recits du XVI siècle, Paris 1864 s. 18..). Lubo F. hołdował niektórym opinjom nowatorskim, z Kościołem jednak nie chciał zrywać i protestanci nie przyznają się do niego. Niesłusznie też niektórzy (cf. Schröckh, Kirchengesch. t. 39 s. 496), z powodu jego objaśnienia XII rozdziału pierwszego listu do Koryntjan, robią go nauczycielem ubikwizmu (ob.). Faber nie mówi tu o właściwem, ale o mystycznem ciele Chrystusa, jakiem jest jego Kościół, i w całym jego wywodzie nie ma ani słowa, któreby naukę ubikwizmu przypominało. „Błędy jego, mówi nuncjusz Aleander (ap. Herminard, Corresp. des Ref. II 387), w gruncie rzeczy były nieznaczne, lecz nowość w początkach wydawała je większemi, bo było niesłychaną rzeczą zmieniać choćby sylabę i poprawiać tekst uszkodzony przepisywaniem kopistów, w przekładzie przez Kościół używanym.“ Dla tego w Rzymie łagodniej się na sprawę F’a zapatrywano, niż we Francji. Aleandrowi Papież polecił skłonić go do odwołania na piśmie niektórych ustępów, albo, żeby się udał do Włoch (ib. cf. Lämmer, Monum. Vatic, s. 95). Temuż F’wi przypisują przekład całego Starego Test.: La Saincte Bible en françoys translatée selon la pure et entiere traduction de S. Hierome. Pierwsze jej wydanie (Antwerp. 1528) wierniej trzyma się Wulgaty, w następnych (1530 i 1534) są poprawki według tekstu hebrajskiego (ob. D. Nolin, Dissert, sur les Bibles franç. imprimées jusqu’en 1542, Paris 1710). Inne dzieła F’a są: Commentarii initiatorii in 4 Evangelia (Meldis 1522); in eplas Joannis, Petri, Jacobi et Judae (ib. 1325); Contemplationes idiotae (1519); Vocabulaire du pseautier exposé en françois (Paris 1529). Cf. R. Simon, Hist. crit. du N. T. l. 3 c. 34. Nouvelles observat. s. 146. C. H. Graf, Essai sur la vie et les écrits de J. L. d’E., Strassb. 1842; to samo pomnożone w Niedner’a Histor. Zeitschr. r 1852 n. I, II. Douen, Hist. de la societe biblique protest, de Paris, Par. 1868 s. 1—31 (autor powtarza ciągle: persecutions, fureurs i t. p. jakich niby doznawał F., a oprócz cenzur sorbony i bezskutecznych wyroków parlamentu, żadnych innych prześladowań nie pokazuje). H. de Sabatier-Plantier, J. Le Fèvre d’Etaples d’après de nouveax documents, Par. 1870. Filozoficzne dzieła F’a, mianowicie kommentarze na Arystotelesa (wylicza J. A. Fabricius, Biblioth. med. lat.), służyły do wykładu w akademji krakowskiej (Wiszniewski, Hist. lit. pol. III 216). X. W. K.
Faber Jan. 1. a Carvinis (Carvin-Epinois), dominikanin, kapelan cesarza Maksymiljana I od 1477 r., autor dzieła Compendiosa ex variis libris exhortatio ad omnes Christi fidelium status. — 2. F. J. zwany Augustanus, ponieważ przez długi czas mieszkał i pracował w Augsburgu, ur. w Freiburgu szwajcarskim , uczony dominikanin, kaznodzieja dworski i spowiednik cesarza Maksymiljana I, przyjaciel Erazma Roterdamczyka, później jednak, z powodu chwiejności tego ostatniego, Faber niekorzystnie o nim
