Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 132.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
121
Eutyches.

i kapłana Bazylego), żeby żałujących swej winy pojednali z Kościołem i żeby cesarza prosili o odłożenie soboru na czas dogodniejszy (ib. ep. 83, 85). Sobór jednak odbył się w Chalcedonie (ob.) i na nim eutychjanizm potępiony został. Marcjan osobnym edyktem (7 Lut. 452 r. ap. Mansi, Concil. VI 475) stosować się do tego soboru wszystkim polecił, zniósł (13 Mar. t. r.) edykt Teodozjusza II, zawierający potwierdzenie rozboju efezkiego (ib. s. 498), pko eutychjanom i apolinarystom surowe wydał prawa (Hefele, Concil. § 205), samego wreszcie Eutychesa i Djoskora skazał na wygnanie. Eut. umarł prawdopodobnie przed wykonaniem tego wyroku, r. 452, lecz monofizytyzm nie ustał. Owszem, korzystając z tego, że Papież zganił kanon 28 soboru chalcedońskiego (S. Leon. ep. 104—108), eutychjanie rozpuścili wieść, że cały sobór został przez Papieża potępionym i z tego powodu nowych gwałtów na prawowiernych się dopuszczali, zwłaszcza w Palestynie i Egipcie (ib. ep. 113). W Palestynie mianowicie mnich aleksandryjski Teodozjusz wmówić potrafił w mnichów tamecznych (było ich do 10,000), że sobór chalcedoński zdradził prawdziwą wiarę, gdy uchwalił duofizytyzm (wiarę w 2 natury J. Chrystusa). W skutek tego wyrodził się tam monofizytyzm właściwy, tém od eutychjanizmu różny, że gdy eutychjanizm przyznaje 2 natury, lecz natura boska pochłania w sobie naturę ludzką J. Chrystusa, monofizyci palestyńscy bezwarunkowo jedną tylko naturę przyznają, nie tłumacząc, jakim sposobem Bóstwo i człowieczeństwo J. Chrystusa tworzy tę jedną naturę; potępiali też Eutychesa i naukę soboru chalcedońskiego. Protegowani podobno przez Eudoksję, wdowę po Teodozjuszu II, wypędzili prawowiernego patrjarchę jerozolimskiego Juwenalisa, a na jego miejsce wynieśli wspomnianego mnicha Teodozjusza (ib. ep. 117); a lubo Marcjan zdołał rozruchy ich uśmierzyć, Juwenalisa do Jerozolimy wprowadzić (453 r.) i wielu nawrócić, przecież monofizytyzmu tam nie wykorzeniono. Oprócz Palestyny, zakorzenił się monofizytyzm w Egipcie. Już na soborze chalcedońskim 13 bpów egipskich nie chciało podpisać jego dekretów, pod pozorem, że bez patrjarchy (Djoskor został złożony) nie mogą tego uczynić (Mansi, Concil. VII 482). Gdy na miejsce Djoskora został patrjarchą aleksandryjskim Proterjusz, stronnicy Djoskora wzniecili zaburzenia i, korzystając ze śmierci ces. Marcjana († 457 r.), zamordowali Proterjusza, a monofizytę Tymoteusza Ailuros (kot) na stolicę aleksandryjską wynieśli, bpów zaś prawowiernych wygnali. Obie strony (eutychjanie i katolicy) udały się do ces. Leona I (457—474). Leon zwołał bpów swego państwa i zapytał ich o zdanie względem soboru chalcedońskiego: bpi (w liczbie 1,600) oświadczyli się za utrzymaniem soboru (odpowiedzi w Codex encyclicus. Ob. tej Encykl. III 214). Wskutek czego Tymoteusz Ailuros został wygnany i katolicy otrzymali przewagę, przynajmniej do r. 475. To samo stało się z Piotrem Fullo, który w Antjochji połączył się z apollinarystami i szerzył eutychjanizm. Leon ces. i jego wypędził i powagę soboru chalcedońskiego do końca życia utrzymywał. Wnuk jego (Leon II) krótko panował; nastał (474 r.) Zenon, zięć Leona I, a ojciec Leona II. Za Zenona (474—491) nastały zamieszania, podczas których znów eutychjanizm podniósł głowę. Uzurpator Bazyliszek (476—477) odebrał tron Zenonowi, przywrócił Tymoteusza Ailuros i Piotra Fullona na stolice aleksandryjską i antjocheńską i wydał edykt, nakazujący bpom potępić dogmatyczny list Leona W. Pap.