ka, który, dla ukrycia niskiego swego pochodzenia, dodawał do swego imienia nazwisko swego miejsca pochodzenia de Mézéray. Jan E. ur. także w Mézéray (w Normandji) 1601 r., wstąpił 1623 r. w Paryżu do oratorjanów, 1625 wyświęcony na kapłana. W czasie wybuchłej wówczas zarazy, z zupełnem zaparciem się siebie niósł posługę zapowietrzonym. Od 1632 oddał się pracy missyjnej w djecezji Coutances, Bayeux, Lisieux i i., siłą i namaszczeniem swoich kazań pozyskał wielu protestantów dla Kościoła. R. 1639 został superjorem oratorjanów w Caen; wkrótce jednak Richelieu, zamyślający o założeniu seminarjum, powołał go do Paryża. Razem z ks. Perefixe miał on ułożyć plan tego zakładu, gdy ze śmiercią kardynała rozwiał się ten jego zamiar. Eudes wrócił do Caen, a za radą kilku biskupów wystąpił ze zgromadzenia oratorjanów, które wówczas mało miało seminarjów, i 25 Marca 1643 r. z pięciu towarzyszami założył nowe zgromadzenie pod nazwą Jezusa i Marji, z celem odbywania missji i troskliwego wychowywania młodzieży duchownej. Jeneralny superjor wybierany był dożywotni. Biskup z Bayeux 6 St. 1644 zatwierdził to zgromadzenie, a następnie zrobiło to samo wielu innych bpów francuzkich. S. Wincenty a Paulo i Papież Innocenty X zachęcali Eudes’a do kontynuowania żarliwych jego missji. W chwili jego śmierci (1680 r.) zgromadzenie jego miało 6 seminarjów i 1 kollegjum. Eudes zostawił wiele dzieł, szczególniej treści teologiczno-pastoralnej. Rewolucja rozproszyła zgromadzenie eudystów, wznowione dopiero przez ks. Blanchard’a, który zebrał w Renncs 9 St. 1826 rozproszonych członków zgromadzenia, pracującego dziś we Francji i w Ameryce w St. Gabriel, w stanie Indiana. E. założył także zgromadzenie żeńskie Najśw. Panny miłości bliźniego (Charite du refuge), zatwierdzone 1642 r., a mające na celu wychowywanie młodych dziewczyn i przyjmowanie pokutnic. Proces jego beatyfikacyjny rozpoczęty został 1870 r. Cf. c. de Montzey, Le P. Eudes missionnaire apostolique et ses instituts, sa vie et l’histoire de ses oeuvres, 1601 — 1680 — 1869, Paris 1869; autor tego dzieła miał roczniki rękopiśmienne eudystów; w dodatku podaje historję eudystów. Montigny, Vie d. R. P. J. Eudes, Paris 1827 (pierwszy żywot Eudes’a). Herambourg, Le R. P. Jean Eudes, apôtre des SS. Coeurs de Jésus et Marie, ib. 1869. Ange le Doré, Le P. Eudes, premier apôtre des SS. Coeurs de Jésus et Marie, ib. 1870. N.
Eufemja, Euphemia (od Ευφημιος — dobrej sławy używający), św. (16 Wrz.), panna, umęczona ok. r. 307 w Chalcedonie, w czasie prześladowania Djoklecjanowego. W stanie dziewiczym prowadziła świętobliwe życie, oddane modlitwie i pokucie. Z rozkazu sędziego Priskusa pochwycona i okrutnie dręczoną była. Św. Asterjusz (ob.), bp amazejski, opisał historję jej męczeństwa, przedstawionego na obrazie znajdującym się niegdyś w kościele amazejskim. Podczas gdy jeden z żołnierzy chwyciwszy za włosy, przechyla w tył głowę świętej, drugi zęby jej wybija, a krew brocząca z ust męczenniczki spływa po jej twarzy, włosach i odzieniu. Po innych jeszcze męczarniach w trąconą była do więzienia, gdzie w modlitwie szukała ulgi i pociechy. Skazana w końcu na spalenie, wstąpiła ochotnie na stos, pragnąc coprędzej połączyć się z Chrystusem w wiekuistej chwale. Inne wszakże wiadomości o niej, tak greckie jak i łacińskie (Paulina z Noli, Ennodjusza, Venancjusza Fortunata), równie jak
