Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 104.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
93
Eucherjusz.

czystszej łaciny.“ E. dowodzi w swem dziele, że świat ułudnemi tylko pociechami karmi swych zwolenników, że doczesne zaszczyty, oklaski i obcowanie z ludźmi są, tylko czczą, pompą, prawdziwą niewolą, i że nikt do nich przywiązać się nie może, jeżeli nie da się zaślepić swym namiętnościom. Znikomość i nicość dóbr ziemskich tak jest przedstawioną, że świat w wyobraźni czytelnika przechodzi jako widmo lub błyskawica, które zaledwie się okażą, wnet na zawsze znikają. Walerjan, dla którego E. napisał uwagi o wzgardzie świata, żył na wielkim świecie. Jednakże nie porzucił pierwotnego swego sposobu życia, jeżeli to jest ten sam Pniscus Valerianus, któremu św. Sydonjusz Apolinary dedykował panegiryk, napisany na cześć cesarza Awita ok. r. 456. Takie jest zdanie niektórych pisarzy (D. Rivet, Hist. litt. de la France, t. 2 p. 280); inni twierdzą (Rosweid. Not. in s. Eucher. Jofredus in Nicaea illustrata part. I tit. 7 p. 99; t. 9 part. 6 ap. Graevium in Thesauro Antiqu. et Hist Ital.), że to jest mowa o ś. Walerjanie, mnichu leryneńskim, który został biskupem Cemelskim przed przyłączeniem tego biskupstwa do Nicei i był obecnym na soborze Arauzjańskim, Arelateńskim i Riezeńskim, a um. ok. 460. Do innych pism E’a należą: 1) Zasady tłumaczenia allegorycznego (Liber formularum spiritualis intelligentiae), czyli wyjaśnienia niektórych ustępów Pisma św., napisane dla Weranjusza, jednego z synów Eucherjusza. Nie odznaczają się one taką wytwornością stylu, jak poprzednie dwa traktaty. 2) Nauki (Instractiones) w dwóch księgach, napisane dla Salonjusza, drugiego syna. Tu również wyłożone są trudniejsze miejsca Pisma św., lecz gruntowniej i z większym pożytkiem, aniżeli w poprzedniej pracy. 3) Klaudjan Mamert cytuje część homilji ś. Eucherjusza o Wcieleniu. Zdaje się, że niektóre homilje, noszące imię Euzebjusza z Emezy, należą do biskupów kośc. galikańskiego, podówczas kwitnącego. Nic nie przeszkadza przypisywać je św. Eucherjuszowi. 4) Skrócenie Kassjana; Kommentarz do księgi Rodzaju (Genesis); Kommentarz do ksiąg królewskich; Listy do Filona, i Faustyna; rozmaite mowy i t. p. Dzieła ś. E’a wielokrotnie pojedyńczo drukowane, zamieszczone są w Bibliotheca Patrum. Traktaty o życiu pustelniczém i o wzgardzie świata przełożone zostały na różne języki. Dzieła (Opera) jego wydał Erazm roterdamski (Basil. 1530), bez pisma De laude eremi; pełniejsze wydanie w Maxima Biblioth. PP. t. VI i ap. Migne, Patrol, lat. t. 50. Wydane przez Tobler’a (w Palaestinae descriptiones, St. Gallen 1869 s. 27...) Epitome de aliquibus locis ss., jest tém samém, co Eucherii epistola ad Faustinum, ap. Labbé, Nova Biblioth. mss. I 665. Kassjan mówi (Coll. 11), że ś. E. doskonałemi swemi cnotami przyświecał światu jak gwiazda i wzorem był życia pustelniczego. Z pustyni powołany był na biskupstwo ljońskie ok. 434. Znajdował się na pierwszym soborze Arauzjańskim 441 r. Przypisują mu fundacje wielu kościołów i innych pobożnych zakładów w Ljonie. Um. ok. r. 450 (ob. Tillemont i D. Rivet). Ś. Paulin z Noli, ś. Honorat, ś. Hilary Arelateński, Klaudjan Mamert, ś. Sydonjusz Apolinary, słowem wszyscy ówcześni wielcy ludzie ubiegali się o przyjaźń z św. Eucherjuszem. Wszyscy jednomyślnie wysławiają cnoty jego. E. był żarliwym obrońcą nauki ś. Augustyna przeciwko Semipelagjanom. — 2. Ś. E. także bp ljoński, r. 524—550, podpisał uchwały soborów: Arelateńskiego (524), Karpentraskiego (527) i drugiego Arauzjańskiego (529). Antelmi, kanonik z Frejus (Assertio pro unico S.